تدوین معیارها و شاخص های مؤثر بر ادراک شهروندان از خیابان شهری با تأکید بر سرزندگی (نمونه موردی خیابان راهنمایی مشهد)

امروزه شهرهای ما در ایران و به ویژه کلان شهرها با معضلات و مشکلات عمده ای مواجه هستند (مشکلات کالبدی، فضایی، دسترسی، حرکتی و غیره) و به تدریج در حال فاصله گرفتن از این مهم هستند. این فاصله تا بدان جا پیش رفته است که حتی سازگاری و تنوع بخشی به فعالیت ها را در عرصه فضای اجتماعی شهر را در خود گرفتار کرده است. شهرها بدون حضور اجتماعی شهروندان و بدون ایجاد احساس مشترک بین شهر و شهروندان دیگر معنای شهر نخواهد داشت. این موضوع ارتباطی مستقیم با دور زمینه حیات اجتماعی شهر یعنی سرزندگی و ادراک این سرزندگی از سوی شهروندان می باشد. شهر مشهد پیکره ای کلان مقیاس، دارای محلات و سازمان های فضایی متنوعی است که تحلیل ادراک سرزندگی و عوامل مؤثر بر آن از نظر شهروندان را می توان در آن بررسی نمود. اینتحقیق با شناسایی خیابان راهنمایی مشهد به عنوان نمونه موردی و در راستای ارائه یک تحقیق کاربردی این موضوع را مورد واکاوی قرار می دهد. خیابان راهنمایی بین دو گره سه راه راهنمایی در تقاطع یا محور احمد آباد و گره میدان راهنمایی قرار دارد. تنوع و نوع تجاری و فرم های کالبدی در آن و همچنین حجم و نوع مراجعه کنندگان به آن به لحاظ فراغتی و حرکتی بسیار پویا است. به نظر می رسد علی رغم این کیفیت ها این خیابان از نظر سرزندگی دچار کمبودهایی است که باید مورد بررسی قرار گیرند. در این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی که استفاده از تجزیه و تحلیل پرسشنامه های جمع آوری شده در حدود 80 عدد انجام گرفت. مبانی نظری که بیشتر به بیان و معیارهای مهم سرزندگی از دیدگاه اندیشمندان و نظریه پردازان داخلی و خارجی جمع آوری گردیده و سپس در قالب جدول معیارها و شاخص های با چهارچوب نظری در انتهای مبانی نظری ارائه گردیده است، و با بهره گیری از این جدول به تحلیل و روش های استفاده شده در مقاله آقای کینگ یانگ نمونه موردی مورد نظر (خیابان راهنمایی مشهد) به تحلیل پرداخته شده که نتایج بیانگر آن است که کمبودهای در ارتباط با سرزندگی در این خیابان مشاهده می گردد که باید در طراحی های آینده مورد توجه مسئولان مربوطه و طراحان شهری قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

خیابان شهری ، تصویر ذهنی ، ادراک ، سرزندگی ، خیابان راهنمایی