بررسی فیتوشیمیایی تیره نعناعیان با تأکید بر گیاه دارویی بادرنجبویه و متابولیت سیترونلال

استفاده انسان از نعناعیان به 250 سال قبل باز می گردد. از مواد مؤثره نعناعیان، در صنایع غذایی، آرایشی، بهداشتی و داروسازی استفاده می شود. بادرنجبویه در کنار مجاری آبها در نواحی مختلف کوهستان ها، کنار جاده ها، سایه درخت ها، پای دیوارها، حاشیه باغ ها، بیشه ها و بالاخره تا ارتفاع 1800 متری می روید. در ایران در مناطق اطراف تهران، در شمال ایران در رشت و اطراف آن، رودبار و در آذربایجان و مناطق شرقی ایران و استان های غربی ایران می روید. در طب سنتی از گیاه بادرنجبویه به عنوان دارویی نیرودهنده، مفرح، ضد تشنج، آرام کننده، و ضد اسپاسم های روده ای نام برده شده و در ناراحتی های عدیده ای از آن استفاده می شده است. همین طور اسانس این گیاه ضد تشنج و آرام کننده است گیاه فوق دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و از طرفی، نظر بر این است تولید متابولیت های ثانویه برای سازگاری گیاه نسبت به عوامل نامساعد و تنش های محیط زندگی صورت گرفته و به منزله به کارافتاده یک نوع جریان دفاعی در جهت استمرار تعادل فعالیت های حیاتی به حساب می آید. مهمترین ترکیب تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه (سیتروتلال) است. که نسبت آن در اسانس این گیاه 20% تا 50% است. سیتروتلال یک مونوترینوید غیرحلقوی آلدهیدی می باشد، توسط اکسیداسیون از ژراتیول و یا ترول ایجاد می شود که جزء اصلی در مخلوط ترکیبات شیمیایی روغنی فار تریتوئیدهاست که بوی لیمو دارد معمولاً در صنعت عطرسازی مصرف دارد و در دافع حشرات استفاده می شود. و به عنوان یک جلب کننده است. پژوهش ها نشان می دهد که سیتروتلال دارای خاصیت ضد قارچی بالایی می باشد. یک ترکیب آرامش دهنده بوده و در درمان بیماران مبتلا به افسردگی و بیماری های روانی کاربرد دارد.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، نعنائیان ، بادرنجبویه ، سیتروتلال ، ترین ها