پهنه بندی خشکسالی با استفاده از شاخص Z استاندارد در محیط GIS (مطالعه موردی:استان کرمانشاه)

مهم ترین جنبه تغییرپذیری شرایط اقلیمی، خشک سالی است. گرچه خشک سالی به اشتباه پدیده های نادر و تصادفی تلقی می گردد، اما در واقع ویژگی موقت تمام مناطق اقلیمی است. مشخصات آن از یک منطقه به منطقه ای دیگر تفاوت می کند. در پژوهش حاضر خشکسالی اقلیمی استان کرمانشاه با استفاده از شاخص Z استاندارد در دوره اماری ( 1386 - 1359) میلادی در محیط ARC MAP بررسی و پهنه بندی شد. به منظور بدست آوردن شاخص مورد نظر ابتدا برای هر سال رابطه رگرسیونی بین مقدار بارش و ارتفاع ایستگاه ها به دست آمد، سپس این رابطه در نرم افزار GIS بر روی لایه (DEM) منطقه با دقت 30 متری اعمال و نهایت با استفاده از فرمول شاخص مورد بررسی نقشه های خشک سالی منطقه تهیه و پهنه بندی گردید. نتیجه بدین صورت شد که در طول دوره آماری مورد مطالعه چندین خشک سالی خفیف و یک دوره خشک سالی به مدت هفت سال روی داده به طوری که سال های 1369 و 1380 از بیشترین مقدارخشک سالی برخوردار بوده است. به طوری که تمام ایستگاه های منطقه براش شاخص خشکسالی Z استاندارد در هر دو سال ذکر شده در طبقه خشک سالی شدید قرار گرفتند. اما برای سال 1380 از شدت خشک سالی منطقه کاسته شده و تمام ایستگاه ها در طبقه خشک سالی متوسط قرار گرفتند. با توجه به نتایج حاصل از پهنه بندی نیز می توان استنباط کرد که شدت خشک سالی اتفاق افتاده در سال 1369 (در صد مساحت طبقه خشک سالی شدید 68/08) بیشتر از سال 1380 (در صد مساحت طبقه خشک سالی شدید 15/74 کل منطقه) بوده است.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی خشکسالی ، شاخصZ ، کرمانشاه ، نرم افزار ARC GIS