حوزه های رودخانه ای و مدیریت آنها در ایران

نوع نگرش مدیران به رودخانه ها و توسعه حوزه آنها به گونه ای بوده است که اکنون اغلب حوزه های کشور با مسائلی از قبیل بحران آب، فرسایش شدید خاک و سیل خیزی به صورت چالش هائی بسیار جدی روبرو هستند. در رویکردصرفا مهندسی، مدیران، تنها به تهیه و انتقال آب پرداخته اند. در رویکرد دیگری که اقتصاد بوده است سعی نموده اند به راه حل بهینه ای برای تخصیص منابع آب دست یابند و یا اینکه با تمرکز بر رویکرد هیدرولوژیکی سعی کرده اند فقط فن آوری اجرای طرح ها را توجیه نمایند. اما واقعیت این است که نگاه صرفا اقتصادی و یا مهندسی به موضوع مدیریت حوزه های رودخانه ای چندان مؤثر نبوده است. ممکن است این نوع نگاه در ظاهر و برای کوتاه مدت جوابگو باشد اما در طولانی مدت اثرات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم حوزه های آبخیز کشور وارد می نماید. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا به شکل مختصر به بررسی برخی از محورهای اساسی در مدیریت حوزه های رودخانه های کشور پرداخته شود. برای رسیدن به اهداف تعیین شده با استفاده از منابع موجود و به شیوه موردی- تحلیلی اهداف تعیین شده دنبال شده اند. چون از جهت ژئومورفولوژیک یک سیستم رود به صورت سیستم کنش - واکنش عمل می کند و تغییر در یک قسمت آن می تواند بر قسمتهای دیگر تأثیر بگذارد، پس مدیریت آن در مفهوم برنامه ریزی برای کل حوزه می تواند به بهترین وجه قابل درک و اجرا باشد.

کلیدواژه ها:

حوزه های رودخانه ای ، مدیریت حوزه های رودخانه ای ، فرسایش خاک ، ایران