مروری بر کاربرد روش های تحلیل سری های زمانی و مکانی در شناخت تغییرات کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی

منابع آبزیرزمینی یکی از مهمترین و ارزانترین منابع آب به شمار میروند که شناخت صحیح و بهره برداری اصولی از آنها میتواند در توسعه پایدار فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی یک منطقه، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، نقش بسزایی داشته باشد. عدم شناخت صحیح و بهرهبرداری بیرویه از این مناطق خسارت جبران ناپذیری مانند افت شدید و غیرقابل برگشت سطح آبزیزمینی، کاهش دبی چاهها و قنوات، تغییرات الگوی جریان آبزیرزمینی مانند پیشروی جبهه -های آب شور و تداخل آبهای شور به دنبال خواهد داشت . شناخت روند تغییرات مکانی و زمانی کیفیت و کمیت آب همواره یکی از چالشهای مدیران و تصمیمگیرندگان در حوزه منابع آب بوده است . در این زمینه استفاده از روشهای آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی می تواند ابزار ی مفید و کارآمد به شمار آید. اما برای ارزیابی و کمی سازی میزان تاثیرمتغیرهای هیدرومتئورولوژیکی بر آب های زیرزمینی لازم است تا روند سریها مشخص گردد. آزمونهای مان – کندال ،مان – کندال اصلاح شده ، تخمینگر سن و پتیت از روشهای متداول جهت تحلیل سری های زمانی هیدرومتئولوژیکی محسوب می شوند. اصولا وجود روند در سریهای زمانی هیدرومتئولوژیکی ممکن است ناشی از تغییرات تدریجی طبیعی و تغییر اقلیم یا اثر فعالیتهای انسانی باشد که افزایش فعالیتهای انسانی، نوسانات آب و هوایی، دمای آب و آلودگی های انتقال یافته از عوامل موثر بر کیفیت آب میباشند. در این مقاله سعی بر این است تا با مرور تکنیک های مختلف تحلیل سریهای زمانی و همچنین مقایسهی آنها در ارزیابی روند تغییرات بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی بپردازیم . همچنین روشهای آنالیز مکانی اثرات عوامل اقلیمی بر منابع آبزیرزمینی مرور و بررسی خواهد .شد

کلیدواژه ها:

تحلیل سریهای زمانی-مکانی ، آزمون من-کندال ، کلاسترینگ ، تحلیل نقطه داغ ، زمین آمار