بررسی حقوقی سقوط قصاص درقانون مجازات اسلامی مصوب 92 وفقه امامیه

نظام حقوقی اسلام علی رغم پذیرش اصل قصاص در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص، بر رجحان عفو و گذشت تأکید کرده و آن را بر انتقام از جانی مقدم دانسته است.بدین لحاظ، اهمیت بررسی عوامل سقوط قصاص یعنی عواملی که پس از تحقق و ثبوت قصاص، موجب زوال ان میگردند، روشن میشود.سقوط مجازات یکی از تاسیسات حقوق کیفری میباشدو به معنی آنست که علیرغم تحقق و ثبوت مجازات به خاطر عارض شدن عواملی مانند فوت محکوم علیه و گذشت شاکی خصوصی مجازات در مورد مجرم اجرا نشده و ساقط می گردد . مجازات قصاص در مورد جرم قتل و ضرب و جرح عمدی در حقوق کیفری اسلام مورد پذیرش قرار گرفته است. این مجارات از جمله حقوق الناس بوده و قابل اسقاط از طرف مجنی علیه یا اولیا دم میباشد. عفو، صلح، فوت جانی، رجوع شهود از شهادت از جمله عوامل مشترک ساقط کننده قصاص نفس و عضو میباشد. تعارض اقاریر، ارث قصاص و اثبات قتل بر دو متهم با بینه از عوامل خاص ساقطکننده قصاص نفس می باشند. در قصاص عضو نیز تحقق شرایطی برای اجرای آن لازم میباشد که در صورت فقدان این شرایط قصاص ساقط شده وتبدیل به دیه میگردد این شرایط عبارتند از: 1 تساوی اعضا در سالم بودن 9 تساوی در اصلی بودن اعضا 3 تساوی اعضا در محل عضو مجروح یا مقطوع 4 تساوی در مقدار جنایت وارد شده 5 قصاص موجب تلف جانی یا عضو دیگر نباشد .مهمترین هدف تشریع قصاص، ابقا زندگی و حیات بشر است . ثبوت و اجرای کیفر قصاص منوط به وجود شرایطی است که فقدان هر یک از آنها میتواند مانع اجرای قصاص گردد.، نموده است .در شریعت مقدس اسلام، اگر چه «اصل قصاص» در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص با شرایطی مورد پذیرش قرار گرفته است. در انجام این تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده گردید و با خلاصه نویسی و فیش برداری یک مجموعه ای هماهنگ و منظم بوجودآمد.

کلیدواژه ها:

قصاص ، مجازات ، سقوط قصاص ، حقوق ایران ، فقه اسلامی