تعیین مدل مناسب زراعت دیم غلات در استان خراسان شمالی با استفاده از قابلیتهای GIS و RS

بدلیل شرایط اقلیمی استان خراسان شمالی زراعت دیم از فعالیتهای عمده اقتصادی ساکنین منطقه در طول زمان بوده است . این تحقیق با هدف تعیین مدل مناسب زراعت دیم غلات در استان خراسان شمالی با استفاده از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS) و سنجش ازدور (RS) انجام گرفته است. با تفسیر چشمی تصاویر ماهواره ای (TM) و با استفاده از نقشه های موضوعی (پوشش گیاهی، توپوگرافی، ...) نقشه وضع موجود کاربری اراضی استان تهیه گردید. این نقشه با پیمایش و کنترل صحرایی به کمک GPS با واقعیات انطباق داده پس از انجام تصحیحات نقشه وضعیت موجود دیمکاری استان تهیه گردید. لایه های اطلاعاتی مربوط به متغیر های دخیل در زراعت دیم شامل وضعیت بارندگی، دما، ارتفاع، شیب، عمق و بافت خاک، فرسایش و شوری خاک جمع آوری و در پایگاه داده های زمینی قرار داده شد. سپس با بهره گیری ازروش منطق فازی امتیازدهی کلاسهای اطلاعاتی در هریک از لایه ها انجام گرفت. نقشه قابلیت کشت دیم با همپوشانی لایه ها و با اعمال شاخص های موثر در زراعت دیم بر اساس مدل مورد نظر تهیه شد، نتایج تحقیق نشان داد بر اساس نقشه وضعیت فعلی دیمکاری، 7/ 513886 هکتار (2/18 درصد)، از کل مساحت استان، تحت کشت دیم قرار دارد. همپوشانی نقشه قابلیت کشت دیم که در این تحقیق تهیه شد با نقشه وضعیت موجود دیمکاری نشان داد، مساحتی در حدود 1/86 درصد از دیمزارهای موجود مناطقی هستند که حداقل به دلیل محدودیت یکی از عوامل و یا محدویت مجموعه ای ازآنها قابلیت کشت را ندارند، لذا تغییر کاربری در این اراضی اجتناب ناپذیر بنظر میرسد. با توجه به شرایط ویژه اقلیمی منطقه بمنظور پایداری در تولید و جلوگیری از تخریب بیرویه محیط زیست با کنترل عوامل محدود کننده واعمال روشهای بهینه بهره برداری از سرزمین با تامین حداکثر نیاز آبی گیاهان می توان به عملکرد مطلوب دست یافت.

کلیدواژه ها:

مدل ، زراعت دیم ، شاخص های موثر/RS ، GIS/مدلهای فازی