تحلیل و بررسی عناصر بصری در قرآن های نفیس دوره ی صفوی

از آنجایی که قرآن کریم به عنوان کتابی مشترک بین مسلمانان، نقش مهمی در ارتباطات فرهنگی جهان اسلام دارد و با توجه به جایگاه کتاب آرایی در کیفیت بصری قرآن های ادوار مختلف تاریخی اهمیت بررسی و شناخت این تزیینات بر ما روشن می شود. با توجه به اینکه مقاله ی حاضر به مطالعه و بررسی عناصر بصری حاکم بر تزیینات صفحات مذهب قرآن های نفیس دوره ی صفوی پرداخته، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور از مجموعه ی قرآنی استاد نادر قلی نادری رارانی که به عنوان جامعه ی آماری در نظر گرفته شد، ده نمونه از صفحات مذهب برتر براساس ویژگی های مشترک و غیر مشترک با روش وضعی انتخاب و با روش کتابخانه ای و میدانی با استفاده از فیش برداری و کارت مشاهده مطالب مورد نیاز گردآوری و جهت تجزیه و تحلیل به نمونه های خطی تبدیل شد. نتایج حاصل از پژوهش که به صورت کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است بیانگر آن است که استفاده از انواع خطوط افقی، عمودی، مورب و شکسته و منحنی در کنار هم، سبب ایجاد تعادل در کل آثار شده است. در هندسه پنهان آثار مورد مطالعه، کادر اصلی به صورت مستطیلی حاکم بر فضای صفحه و فرم های هندسی و غیر هندسی در داخل و خارج کادر اصلی به گونه ای چیدمان شده اند که باعث گردش چشم در کل صفحه می شوند. در بررسی پالت رنگی آثار این دوره، حضور کنتراست مکمل آبی - نارنجی را شاهدیم ضمن آن که تنوع رنگ آبی در آثار مورد بررسی مشهود است. در تمامی آثار مطالعه شده، عنصر رنگ و فرم و بافت با تعادل و تناسب خاصی باعث ایجاد یک ترکیب منسجم در کل اثر گردیده است.

کلیدواژه ها:

عناصر بصری ، قرآن های نفیس ، دوره ی صفوی