ابعاد معنایی مکان واژه زیر براساس مدل چندمعنایی قاعده مند

این مقاله از منظر مدل چندمعنایی قاعده مند به بررسی ابعاد معنایی واژه زیر به عنوان یکی از واژه های مکانی پرکاربرد در فارسی می پردازد. داده ها شامل نمونه های وقوع زیر در بافت های متنوع فارسی است و ابزار تحلیلی، مدل چندمعنایی قاعده مند است. هدف این است که ضمن مطالعه تنوع و انعطاف معنایی این مکان واژه، نحوه عملکرد این ابزار تحلیلی در تعیین معنای اولیه و سایر معانی متمایز بررسی گردد. درواقع، تلاش می شود تا جنبه های قوت و ضعف این مدل شناختی، به ویژه جایگاه نظری آن به چندمعنایی حروف مکان، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. پس از تحلیل نمونه های کاربرد مکان واژه زیر ابتدا معنای مکانی اولیه آن تعیین شد و سپس چهار معنای متمایز دیگر مشخص گردید که شامل معنای کمتر ، تحت تاثیر / کنترل ، در خفا و پنهانی و معنای پوشیده شده هستند. نتایج تحلیل معنایی زیر حاکی از آن است که مدل چندمعنایی قاعده مند از دو جنبه دارای وجه امتیاز نسبت به آثار پیشین از جمله لیکاف (1987) است؛ یکی در تعیین معنای اولیه به دلیل ارایه ملاکهای مدون زبانی و دیگری در محدودسازی تعدد معانی به سبب برقراری نوعی اعتدال گرایی در چندمعنایی. بررسی ابعاد معنایی زیر نشانگر برخی چالش ها نیز هست که تحلیل حاضر تحت این مدل با آن روبه روست. مهمترین این چالش ها یکی ابهامات شناختی معانی متمایز به دست آمده و دیگری، ماهیت وابسته به بافت آنها است که با ملاک استقلال بافتی معنا ناهمسو است. به عبارتی، نتایج این پژوهش بیان میکند مدل چندمعنایی قاعده مند که از نظر روش شناسانه حایز برخی مزیتها است، از لحاظ نظری، به ویژه از جنبه هویت معنایی غیر مستقل و ساختی حروف مکان و نیز واقعیت روانشناختی معناهای متمایز ارایه شده، با ابهامات و مسایلی روبه روست

کلیدواژه ها:

معناشناسی شناختی ، چندمعنایی ، مدل چندمعنایی قاعده مند ، مکان واژه زیر