حقوق فرزندان طبیعی در ایران

مساله فرزندان طبیعی و اهلیت حقوقی مربوط به آنها همواره امری مورد مناقشه در بسیاری از نظام های حقوقی بوده است. برخی از نظام ها مانند نظام حقوقی فرانسه، در پی یکسان سازی حقوق میان اطفال مشروع و نامشروع می باشند، در حالی که در کشورهای اسلامی به خصوص ایران، اصل طهارت نسب در تدوین قوانین مرتبط با کودکان موضوعیت دارد. در اولین گام در بررسی وضعیت و محدودیت های حقوقی طفل طبیعی با ماده 1167 روبرو می شویم که قانون گذار ایران با لحاظ آن در قانون مدنی الحاق طفل حاصل از زنا را به زانی نمی داند. یعنی این طفل بدون حمایت والدینش خواهد بود و بر والدینش تکلیفی و بر او حقوقی از جانب آنها در نظر گرفته نخواهد شد. طفلی که به واسطه خطای پدر و مادرش به وجود آمده و حال آنها بر این طفل هیچ وظیفه و تکلیفی ندارند. با تمام اینها رای وحدت رویه شمار 617-1376/4/3 هیات عمومی دیوان عالی کشور، تغییری در این روند داشته و تا حدودی اشکالات گرفته شده را پوشش داده و مانع از بی عدالتی در حق اطفال نامشروع شده است. در ادامه قانون گذار با تکیه بر ماده فوق و و ماده 884 ق.م مشروعیت نسب را شرطی اساسی برای وراثت میداند. یعنی طفلی که به واسطه ی نامشروع پدید آمده باشد حق ارث بردن نه از والدین و نه از اقوام و خویشان آنان را ندارد. اعتبار قایل شدن به روابط زناشویی به واسطه نکاح، منطقی و عقلانی به نظر میرسد ولی قوانین باید در خصوص والدین خطاکار به تنبیه ختم شود و نه اینکه طفل آنها که در این خطا و گناه هیچ سهمی نداشته است، از حقوق اولیهاش محروم بماند. به نظر می رسد این نه تنها مجازاتی برای والدین خطاکار نیست بلکه مسوولیتی از روی دوش آنان برداشته می شود و آنها را نسبت به عمل خود بدون مسیولیت رها می کند. در این نوشتار توصیفی، وضعیت حقوقی این کودکان در شرع و قانون ایران مورد تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

فرزندان طبیعی ، حقوق ، نسب ، کودکان خارج از نکاح