راهبرد امام علی بن موسی الرضا(ع) در برخورد با ادیان بر پایه ی کتاب التوحید شیخ صدوق

شیخ محمد بن على صدوق اگر چه به نیت شناساندن انگارهی (طرح) توحید، اما بر محوریت نمایاندن همزیستی اسلام با دیگر ادیان در جامعهی مسلمانان دست به ارائهی حدیثی مفصل از امام علی بن موسی الرضا در کتاب التوحید خویش می زند تا نشان دهد که پیشوای راستین تشیع دریک رفتار وحیانی برگرفته شده از قرآن کریم چگونه با ادیان روبرو می شود. از آن جا که شیخ صدوق با برگزیدن و نگاشتن حدیث ادیان، در دو کتاب بسیار مهم خویش به گونه ای پنهان، از وجود یک راهبرد در این حدیث پرده بر می دارد، دقت در بررسی اجزای حدیث، موید گزینش آگاهانه و هدفمند از سوی شیخ خواهد بود. کوشش این نوشتار بر آن است که در گام نخست این پرسش را به کاوش و پاسخ نزدیک سازد که آیا امام الحق از یک راهبرد در پارادایم فکری خویش بهره گرفته اند یا تنها، سخن از یک راهکار (تاکتیک) خود بر آمده و زودگذر در میان است. در گام پسین، این جستار خواهد کوشید تا نشان دهد، تلاقی پیشوای راستین با بزرگان و رهبران ادیان، هویدای یک راهبرد(استراتژی) کاملا منطقی و علمی است. رخدادی از این دست، از یک سو بر پایهی ایدئولوژی دانش بنیاد امام همام و شناخت ژرف ایشان از متون وحیانی اهل کتاب در رویارویی با غیر مسلمانان است و از دیگر سوی شیوهی راهبرد امام آموزهی عملیاتی شده ای است که آینده ی تلاقی ادیان را عرضه می کند. از این رو نوع بازگشت و خوانش (قرائت) مسلمانان به منشورنامه های ایدئولوژیک اهل بیت پیامبر اعظم می تواند راهکار پیشگیرانه ای برای برون رفت از بحران نبرد ادیان در هزاره ی سوم مسیح می باشد. نمایان ساختن هستی و چگونگی چنین راهبردی آرمان این مقال خواهد بود.

کلیدواژه ها:

امام رضا ، شیخ صدوق ، توحید ، اسلام ، ادیان