بررسی تطبیقی نظام بودجه ریزی عملیاتی و مقررات بودجه ای به کار گرفته شده توسط کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه OECD

بودجه شاهرگ حیاتی دولتها است، چراکه دولتها تمامی فعالیتهای مالی خود را در چهارچوب قانون بودجه انجام می دهد. از سوی دیگر از آنجا که در سیستم بودجه ریزی سنتی عوامل مهمی چون اثربخشی، کارایی، صرفه جویی و بازدهی درقبال صرف منابع نادیده گرفته می شوند لذا ازمنابع بدرستی استفاده نشده و حتی به هدر می روند. از اینرو یکی از راهکارهای مطرح از سوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی ( OECD) در این باب استفاده از بودجه عملیانی به جای بودجه ریزی سنتی است. نظام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد به عنوان زیر سیستم مدیریت مبتنی بر نتایج و با هدف ارتقای کارایی و اثر بخشی مصرف منابع سازمانی مورد توجه جدی دولتها بوده است در این نظام ،اعتبارات بر مبنای عملکرد واحد های سامانی در راستای تولید محصولات (خدمات ) و یا دستیابی به پیامدها تخصیص می یابد و بدین ترتیب سازمانها به سمت افزایش شفافیت در نحوه مصرف منابع برای انجام فعالیت ها ،تولید خروجی ها و دستیابی به اهداف و استراتژی ها و نیز پاسخگویی بیشتر سوق می یابند .با این وجود ، بودجه بندی عملیاتی با وجود مزایایی که دارد در مراحل مختلف مستلزم اقدام های پیچیده در ابعاد فنی و سیاسی است. افزون بر این ، سیستم حسابداری و نظام مدیریت باید هماهنگ با فرایند بودجه بندی عملیاتی دچار تحول شوند. مطالعات تطبیقی موجود در زمینه بودجه ریزی عملیاتی کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی OECDبیانگراین واقعیت است که این کشورها به این نتیجه رسیده اند که استقرار سیستم بودجه بندی عملیاتی با هدف تخصیص بهینه منابع کمیاب مالی و ارتقای کارایی و اثربخشی، امری ضروری است. در بررسیهای انجام شده، این نتیجه حاصل شده که کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، مدل واحدی از بودجه عملیاتی را به کار نگرفته اند بلکه حسب ویژگیهای محیطی و ساختار اداری، سیاسی و قانونی انواع گوناگونی از بودجه عملیاتی را در دستور کار خود قرار داده اند. برخی از کشورها، بودجه بندی عملیاتی همراه با ارائه اطلاعات عملکردی را مدنظر قرار داده اند وبرخی دیگراز کشورها نیز از نوعی بودجه بندی استفاده می کنند که منابع به صورت غیرمستقیم، به هدف هایی که قرار است تحقق یابد یا به نتایج عملکرد، پیوند داده می شود. این در حالی است که اطلاعات عملکردی میزان منابع قابل تخصیصی به فعالیتها و برنامه ها را تعیین نمی کند. شماری از کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه نیز از بودجه بندی عملیاتی مستقیم یا فرموله شده استفاده می کنند.