روایت شناسی الگوی زمانی در رمان مهرگیاه

روایت شناسی یا نظریه روایت، علم مطالعه ساختار و دستور زبان حاکم بر روایتهاست و به دنبال آن است که واحدهای کمینه روایت و بهاصطلاح، دستور پیرنگ را که برخی نظریه پردازان به آن (دستور داستان) نیز گفتهاند، مشخص کند. رولان بارت و ژرار ژنت از نظریه پردازان بزرگ در دانش روایتشناسی ساختگرا هستند و الگوی طراحی شده توسط آنان مبنای بررسی عناصر و کارکردهای روایی در متون داستانی است. مساله اصلی این تحقیق، بازنمود ساختگرانه نظام روایی رمان مهرگیاه و تحلیل عناصر، زبان و کارکردها و کنش های روایت شناختی آن بر اساس الگوی طراحی شده توسط ژرار زنت و رولان بارت بوده است. در این تحقیق که به شیوه تحلیلی و توصیفی انجام شد، با رویکردی به مقوله تکنیک های روایت پردازی براساس نظریه زمان ژنت و به یاری مفاهیم و اصطلاحات این نظریه مثل: تداوم، نظم و بسامد و نیز با تعاریف بارت از کارکردها و کنشهای روایی، رمان مهرگیاه تحلیل گشت و به این نتایج دست یافتیم: مهرگیاه، نوشته امیرحسن چهلتن، رمان تاریخی است که به موقعیت زنان در بازه زمانی اواخر سلطنت قاجار و دوره رضاخان تا جنگ جهانی دوم میپردازد. امیرحسن چهل تن در این داستان توانسته نظرگاه های فمینیستی و تجددطلبانه زنانه را در بافت موقعیتی مد نظر خود و با بهره مندی از شیوه های روایی نظیر جریان سیال ذهن، زمانپریشی، راوی گذشته نگر درونی، ابهام، طعنه و انتقادهای اجتماعی، شخصیت پردازی روانکاوانه، صحنه پردازی و توصیفات پستمدرن با استفاده از عناصر زبانی و صدای دستوری فعال روایت نماید.

کلیدواژه ها:

روایت شناسی ، ژرار ژنت ، رولان بارت ، امیرحسن چهل تن ، رمان مهرگیاه ، عناصر روایی