بازتعریفی از واژگان حوزهی نوشتار و خط در هنرهای اسلامی

در مواجهه با نام گذاری گونه های نوشتاری در هنرهای اسلامی، با نوعی کلی نگری و یکسان پنداری از قبل این نام گذاری هامواجه هستیم. گاهی یک نام، چند گونه ی شکلی را شامل شده و لذا بسیاری از نوآوری ها و خلاقیت ها در سایه ی ایننام گذاری ها نادیده گرفته می شود. این نمونه ها، یعنی نوشتارهای بدیع و خلاقانه که در چارچوب نامی خاصی نمی گنجند،در طول تاریخ هنر اسلامی وجود داشته و نمونه های بسیاری از آن را می توان مثال آورد، که با وجود اینکه محصور دریک تعریف یا قالب نیستند؛ دارای عنوان های مشترکی با گونه های شکلی دیگر نوشتاری، شده اند. نمونه ی واضح از ایندسته، گستره ی عظیمی از نمونه هاست که با پیشوند کوفی نامیده شده است.چه راهکارهایی را میتوان برای برون رفت از نام گذاری های مرسوم و محدود کننده یافت در پی پاسخگویی به اینپرسش، در این مقاله، دستکم ارائه پیشنهاد دو دسته ی بزرگ با نام های، نوشتارهای متن مدار (خوانشی) و نوشتارهاینقش مدار (ترسیمی)، می تواند کلیت نگاه پژوهشگر در مواجهه با کارکردهای نوشتاری در هنرهای اسلامی را مشخصنماید. با به چالش کشیدن برخی از نام گذاری ها و بررسی کارکردی آثار، میزان نوآوری و خلاقیتی که خالقان آنها درترسیم و طراحی آثار نوشتاری داشته اند را می توان دریافت.

کلیدواژه ها:

نوشتار ، خط و خوشنویسی ، متن مدار ، نقش مدار