کندوکاوی در مبانی فلسفی مدل ارزش گذاری هدانیک مسکن شهری

مدل ارزش هدانیک، ریشه در مکتب هدانیزم دارد که در سری مکاتب و جنبشهای عصر باستان قرار میگیرد. به لحاظ بنیانهای نظری و فلسفی، این مکتب ریشه در مکتب هدانیزم دارد که این خود نیز ریشه در مبانی فلسفی یوتیلیتاریانیسم، دارد. یوتیلیتاریانیسم، فلسفهای است که در بحث اخلاق جزء اخلاق وظیفهگرا تلقی میشود. گاه وظیفهگرایی چنان وسیع و گسترده تعریف میشود که شامل برخی نظریات غایتگرا مانند سودگرایی جان استوارت میل و جورج مور میشود. مهمترین متفکران این بنیان فلسفی، جرمی بنتام و جان استوارت میل میباشند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مبانی فلسفی مدل ارزش-گذاری هدانیک مسکن شهری با روش، توصیفی- تحلیلی مبتنی بر استدلال منطقی انجام شده است. تحلیلهای بهکار رفته در پژوهش برای نتیجهگیری، از نوع کیفی است. یافتههای تحقیق نشان میدهند که با وجود بسط کاربرد مطالعات هدانیک در حوزه مسکن شهری، با توجه به پایه غربی مدل، مبانی فلسفی مدل گنگ و مبهم است. این در حالی است که شناخت چنین پایههای نظری و خاستگاههای اولیه، سبب خواهد شد تا زمینه های بومی سازی مدل های غربی مطابق با اندیشههای حاکم بر جامعه به وقوع بپیوندد. طبقنتایج این مطالعات، به لحاظ معرفتشناسی در ارتباط با رابطهی پژوهشگر و عین و ذهن، اطلاعات در مدل هدانیک از طریق شهود بدست میآید و برآورد ارزش هر کیفیت بصورت کمی است. ارزش از نوع ابزاری و نه ذاتی بوده و داوری توصیفی است. به لحاظ هستیشناسی و ماهیت واقعیت، طبق مدل مورد بررسی، الگو و نظمی میتواند کشف شود. ارزش ابزاری، ارزشهایی را نشان میدهد که تا قبل از این چون از جنس ارزش ذاتی نیستند، عینیتی نداشتهاند. به لحاظ انسانشناسی نیز در مکتب هدانیزم، بیشتر ارزش فردی تلقی میشود آنچنان که بنتام ارزش را مترادف با لذت میدانست. بنابراین انسان در محور این فلسفه قرار میگیرد. اما این مکتب در سیر توسعه خود، به فلسفهی یوتیلیتاریانیسم نزدیک میشود آنچنان که معنی ارزش جمعی را مطرح نموده و بحث لذت صرف مادی، کمرنگ میشود.

کلیدواژه ها:

مدل ارزش هدانیک ، مسکن شهری ، مبانی فلسفی ، معرفت شناسی ، هستی شناسی ، انسان-شناسی.