مبانی توسعه و پیشرفت از منظر قرآن و نهج البلاغه؛ شاخصه ها و اهداف

انسان ھمواره به دنبال ترسیم الگویی برای تعالی و پیشرفت در زندگی خود بوده است. این مطلوب، ھمچون یک نیاز ضروری خود را در طول تاریخ زندگی بشر نشان داده است و ھمیشه نظریه پردازان و اندیشمندان ادوار تاریخ را به بیان این افق در قالب نظریات مختلف توسعه و پیشرفت، وا داشته است. جھان غرب به دلیل داشتن برتری ھایی مانند برتری رسانه ای و مانند آن، و از طرف دیگر سکون علمی مسلمانان، در چند سده گذشته، توانسته اندیشه و الگوی موردنظر خود را از توسعه، در تمام جھان گسترش دھد و اکنون کمتر جایی از جھان باقی مانده که به ادبیات توسعه غربی آغشته نشده باشد. بنابراین باید در برابر این ھجمه، به ارائه الگویی تازه و کارآمد از بطن معارف اسلامی پرداخت چراکه اسلام دینی کامل و پاسخگو به تمام نیازھای بشر است. این مقاله با استفاده از روش اسنادی-تحلیلی سعی داشته که به بیان شاخصه ھا و اھداف پیشرفت از منظر اسلام بپردازد. نتایج حاصل شده از پژوھش ھای قرآنی و حدیثی صورت گرفته نشان می دھند که برخلاف نظریات غربی که ھر افزایشی را توسعه و پیشرفت می داند، اسلام افزایشی را پیشرفت تلقی می کند که از بطن معنویت و تقوا برخاسته است. جامعه ای که ملکه تقوا را به دست آورد، خصلت ھای اخلاقی زائیده شده از بطن تقوا در آن نمایان خواھند شد و در جای جای آن نمود می یابد و درنھایت این خصلت ھا در عالم ماده به صورت ظھورات تمدنی خود را نشان خواھند داد و نظامت موجود در جامعه پیشرفته اسلامی، مانند نظام سیاسی، فرھنگی، اقتصادی و اجتماعی متولدشده از چنین خصلت ھایی ھستند. در نھایت الگوواره و منطق حرکت بر اساس این شاخصه ھا و اھداف، برای حرکت به سمت جامعه پیشرفته اسلامی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مفهوم توسعه در غرب ، نظریات توسعه ، مفهوم توسعه در اسلام ، شاخصه ای پیشرفت در اسلام ، تقوا