تاثیر سلسله مراتب در محیط کالبدی بر بهبود ادراک کاربر

سلسله مراتب در تمام اجزای سیستمی این جهان وجود دارد. در معماری نیز وجود عناصر دارای هم ارزشی مطلق در کنار یکدیگر نادر است. دو فضاکاملا0 هم ارزش نیستند حتی اگر اندازه و فرم آنها یکی باشد. این تفاوت ها می بایست توسط عواملی چون حریم و قلمرو نمایان شوند. در ارتباط با کلمه حریم تعاریف ارائه شده توسط رهبران واژه شناسی عرب را میتوان ذکر کرد چیزی که از آن من شده اید و به همین خاطر نباید آن را لمس کرده یا به آن وارد شد؛ هرآنچه که قابل احترام است و باید حفظ شود. از اینرو محرمیت انسانی دربرگیرنده یکی از این تعریف است البته در معماری مغربزمین نیز این مفهوم از زاویه حریم خصوصی به گونه ای کم رنگتر مطرح است. آنچه در این پژوهش بدان پرداخته شده است تاثیر این محرمیت بر میزان ادراک کاربر از محیط کالبدی است. محرمیت فضای خصوصی و حس مالکیت روی بالا بردن سطح و میزان درک ما از راحتی و کیفیت فضا تاثیرگذار است. به منظور ایجاد محرمیت، می بایست از مفهوم سلسله مراتب و اجرای آن در معماری بهره جست چرا که محرمیت بیرونی را نظام سلسله مراتبی تضمین می کند. در این مقاله ابتدا به تعریف مفاهیم سلسله مراتب، حریم و مصادیق آنها در معماری پرداخته شده و موضوع ادراک از دو بعد ماهوی(موارد مبتنی بر محتوای ادراک) و رویه ای(موارد مبتنی بر ساختار فرآیندی و کارایی آن بر محیط کالبدی) در وادی دو حوزه معرفتی فلسفه و روان شناسی محیط واکاوی گردیده است. در پی آن با استناد به مطالعات و داده های جمع آوری شده و تبیین چارچوب نظری در خصوص نقش مولفه معنا و فرایند ادراک معنادار در شکل گیری حس مکان، به این سوال پاسخ داده می شود که آیا با لحاظ کردن فاکتورهای موثر در افزایش میزان تفکیک پذیری و رعایت سلسله مراتب در فضا می توان بر میزان و کیفیت ادراک فضا و خوانایی محیط کالبدی توسط کاربر و در نتیجه آن افزایش میزان تعلق بدان محیط موثر بود

کلیدواژه ها:

ادراک ، کالبد ، سلسله مراتب ، علوم رفتاری