ارزیابی تحمل به شوری دو رقم زیتون بر اساس شاخص های رشد و تحلیل روابط رگرسیونی آنها باشوری

شوری یکی از مهمترین فاکتورهای محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است، چرا که بیشتر گیاهان زراعی و باغی نسبت به شوری حساس هستند. از طرف دیگر، سطح قابل توجهی از اراضی جهان تحت تاثر شوری است و این سطح روز به روز در حال افزایش است. به منظور ارزیابی تحمل به شوری در دو رقم زیتون زرد و میشن، آزمایشی با پنج سطح شوری (صفر، 4، 8، 12و 16 دسی زیمنس بر متر) در محیط کشت بدون خاک با 10 تیمار و چهار تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. وزن خشک اندام های هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک اندام های هوایی به ریشه و طول شاخساره در هر دو رقم در اثر شوری به طور معنی داری کاهش یافت و این کاهش در رقم زرد به طور معنی داری بیشتر بود. وزن خشک ساقه، برگ و ریشه در سطح شوری 16 دسی زیمنس بر متر، به ترتیب 80، 80 و 69 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی داری نشان دادند. از بین شاخص های مختلف رشد، سطح برگ بیشترین و طول میانگره کمترین حساسیت به شوری را نشان دادند. کاهش 25 درصدی سطح برگ در رقم زرد در شوری 3/2 دسی زیمنس بر متر و در رقم میشن در شوری 0/5 دسی زیمنس بر متر اتفاق افتاد. کاهش 25 درصدی عملکرد نسبی وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ و ریشه در رقم زرد به ترتیب در شوری های 8/2، 9/2 و 4/4 دسی زیمنس بر متر و در رقم میشن در شوری های 3/5، 1/6 و 9/6 دسی زیمنس بر متر اتفاق افتاد. سطح نسبی ، تعداد نسبی ، رطوبت نسبی و شاخص نسبی کلروفیل برگ های جدید با شوری رابطه رگرسیونی داشتند. شیب خط برازش در مورد این صفات نیز در رقم زرد منفی تر از رقم میشن بود که موید کاهش بیشتر متغیرهای وابسته سطح نسبی، تعداد نسبی، رطوبت نسبی و شاخص نسبی کلروفیل برگ های جدید با متغیر مستقل شوری در این رقم بود. کاهش 25 درصدی سطح نسبی، تعداد نسبی و رطوبت نسبی برگ های جدید و شاخص نسبی کلروفیل برگ های جدید در رقم میشن در شوری های 06/5، 51/5، 39/20 و 5/11 و در رقم زرد در شوری های 33/2، 81/2، 15 و61/8 اتفاق افتاد که حاکی از حساسیت بیشتر شاخصهای رشد در رقم زرد نسبت به شوری بود. از بین شاخص های مختلف رشد، سطح برگ بیشترین و طول میانگره کمترین حساسیت به شوری را نشان دادند. در مجموع، اگر عملکرد نسبی وزن خشک کل گیاه را به عنوان شاخص تحمل به شوری گیاه در نظر بگیریم، شیب خط برازش این شاخص با شوری در رقم زرد منفی تر از رقم میشن بود که موید حساسیت بیشتر این رقم به شوری بود. هم چنین کاهش 25 درصدی عملکرد نسبی وزن خشک کل گیاه در رقم میشن در شوری 0/7 و در رقم زرد در شوری 6/3 دسی زیمنس بر متر اتفاق افتاد. در مجموع، ارزیابی شاخص های رشد و بررسی حساسیت آنها به شوری نشان داد که رقم میشن در مقایسه با رقم زرد از تحمل بیشتری نسبت به شوری برخوردار است و برای کشت در نواحی با آب و خاک شور قابل توصیه است.

کلیدواژه ها:

تحمل ، حساسیت ، رگرسیون ، زیتون ، شوری