شبیه سازی تلفات نیتروژن از مزارع چغندرقند در سیستم های مختلف تولیدی در خراسان

نیتروژن یکی از نهاده های کلیدی در کشاورزی است که بخش قابل توجهی از آن تلف شده و باعث آلودگی محیط زیست می شود. در این تحقیق با کمک مدل SUNDIAL به کمی سازی چرخه نیتروژن و تلفات آن در سیستم های مختلف تولید چغندرقند در شرق ایران پرداخته شد. به این منظور داده های مربوط به تولید چغندرقند در سه سیستم تولید سنتی، نیمه مکانیزه و مکانیزه در 26 منطقه از 10 ناحیه جغرافیایی در خراسان (استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی) جمع آوری و اطلاعات مورد نیاز در مدل وارد شدند. نتایج نشان داد کل تلفات نیتروژن از پروفیل خاک در سیستم های سنتی، نیمه مکانیزه و مکانیزه تفاوت معنی داری با هم نداشته و به ترتیب برابر 50، 41 و 45 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. از کل تلفات در هر سه سیستم تولیدی به طور میانگین 59 درصد به صورت گازی و 41 درصد به صورت آبشویی بود. بیشترین بخش تلفات گازی در سیستم تولید سنتی را دنیتریفیکاسیون با 63 درصد و در دو سیستم مکانیزه و نیمه مکانیزه، فرار گاز آمونیاک به ترتیب با 75 و82 درصد از کل تلفات گازی تشکیل دادند. یافته ی کلیدی این است که اگرچه سیستم های مختلف تولید چغندرقند به لحاظ میزان تلفات نیتروژن در واحد سطح مزرعه دارای تفاوت معنی داری نبودند اما میزان تلفات به ازای تولید یک تن محصول، دارای تفاوتی معنی دار بوده و میانگین تلفات در سیستم های سنتی به طور معنی داری بیش از دو سیستم دیگر بود. بنابراین، برخلاف تصورات، اثرات نامطلوب زیست محیطی ناشی از نیتروژن در سیستم های فشرده ی مکانیزه و نیمه مکانیزه از سیستم تولید سنتی کمتر است.

کلیدواژه ها:

آبشویی نیتروژن ، اثرات زیست محیطی ، دنیتریفیکاسیون ، فرار آمونیاک ، مدل SUNDIAL