آیا افشای اسرار خصوصی دیگران جرم است؟

امیرحسین صفدری پژوهشگر علم حقوق

این روزها بنا به دلایل مختلفی فضای مجازی جز جدا ناپذیری از زندگی بشر شده است، که همین مسله هم باعث شده جرایم زیادی در حوزه سایبر به وجود بیاید. یکی از مهمترین این جرایم، جرم تهدید افراد به افشای اسرار خصوصی آنها در فضای مجازی و یا حقیقی جامعه می باشد.

به عنوان یک محقق در علم حقوق نکته مهمی را باید بگویم تا شما آگاه شوید، این روزها به کمک هوش مصنوعی به طرز عجیبی برخی از جرایم در فضای سایبر در حال افزایش پیدا کردن است، علتش هم این است که افراد سودجو به کمک هوش مصنوعی ممکن است از صوت و یا تصویر و یا فیلمی از شما در جایی یا کنار شخصی منتشر و یا برای شما ارسال کنند، که خود شما اصلا آن مکان را ندیده و یا هرگز آنجا نرفته و یا آن فرد را هرگز نشناسید و یا آن حرف را نزده باشد؛ که متاسفانه تشخیص این مسله که آن فیلم و یا عکس و یا صوت ساخته شده به کمک هوش مصنوعی، خود واقعی شما هستید و یا آن فیلم و عکس جعلی است برای افراد جامعه کار بسیار سختی می باشد، و ممکن است آن تصویر و یا فیلم جعلی را باور کنند که در پی آن برای شما خدایی نکرده مشکلاتی را ایجاد کند.

بر همین اساس شما باید آگاه باشید و همین که فردی شما را تهدید به افشای اسرار خصوصی کند مجرم شناخته می شود و حتی لازم نیست که آن اطلاعات خصوصی را جایی منتشر کند، مطابق با ماده 669 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات قانونگذار ما به صراحت بیان می کند: هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید اعم از این که به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

قانونگذار ما در ماده 16 قانون جرایم رایانه ای در خصوص هتک حیثیت افراد در فضای مجازی به صراحت می گوید: هرکس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون ریال تا صد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. و در تبصره همین ماده قانونگذار ما می گوید: چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.

در ماده 17 قانون جرایم رایانه ای هم قانونگذار ما به صراحت تمام در خصوص افشای اسرار خصوصی دیگران در فضای مجازی بیان می کند: هرکس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا صد و پنجاه میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

در پایان به عنوان یک پژوهشگر علم حقوق باید بگویم که هموطنان عزیز آگاه باشید و هر گونه تهدید علیه خود را در فضای مجازی بدون هیچ ترسی سریعا به پلیس فتا و یا دادسرای محل اقامت خود اطلاع بدهید و تحت هیچ شرایطی تن به خواسته افراد سودجو ندهید؛ این نکته را هم باید بدانید که پیشرفت های روزافزون در حوزه فناوری اطلاعات، مخصوصا هوش مصنوعی ممکن است باعث شود در فضای مجازی فردی شما را تهدید به ساخت فیلم و یا عکسی علیه شما کند، پس تا جایی که امکان دارد در فضای مجازی از انتشار اطلاعات خصوصی و شخصی زندگی خود مثل: انتشار عکس های شخصی، فیلم مهمانی های خصوصی، صوت و... جدا خودداری کنید، چرا که ممکن است با همین کار به ظاهر ساده شما قربانی جرایم مختلف در حوزه سایبر شوید.