کاتالیست های پتروشیمی

برای تبدیل نفت خام ورودی به محصولات نهایی مانند: نفت سفید، بنزین، سوخت جت، نفت کوره، گاز مایع، گاز و سایر فراورده ها که اصطلاحا فراورده های ویژه ای از فرایندهای کاتالیستی متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند که در زیر به انواع کاتالیست های موجود در پالایشگاه ها اشاره می کنیم:

ریفرمینگ نفتا،کراکینگ بستر سیال، کراکینگ با هیدروژن برای مراحل تبدیلی در پالایشگاه بکار می روند و همچنین تصفیه هیدروژنی برای تهیه محصولات متناسب با استانداردهای زیستی استفاده می شوند.

۴ گروه از فرایند های بکار رفته در صنایع پالایشگاهی شامل:

1. Finishing Processes (فرآیندهای ارتقاء کیفیت و خواص محصولات)
2. Desulfurization Processes (فرآیندهای کاهش گوگرد)
3. Conversion Processes (فرآیندهای تبدیلی)
4. Separation Processes (فرآیندهای جداسازی)

مراحل تفکیک نیز به منظور تبدیل  هیدروکربن های سبک و سنگین بکار برده می شوند در واقع هر چقدر خوراک ورودی به مجتمع پالایشگاهی سنگین تر در نظر گرفته شود نیاز به سیر تبدیلی بیشتری است.

مراحل تبدیلی مانند واحدهای کراکینگ است که از برش های سنگین تولیدی در خلاء، اتمسفریک و برج تقطیر را به محصولات میان تقطیر و سبک مبدل می کنند. این واحدها با تولید الفین های سبک مانند: اتیلن و پروپیلن و مواردی مثل بنزین از اصلی ترین واحدهای پالایشگاه های مدرن است.

یکی از مهمترین و اساسی ترین مراحل در هر پالایشگاهی، واحدهای کاهش میزان گوگرد است که همه آنها زیر نظر کاتالیست ها است این واحدها جهت حذف فلزات سنگین، گوگرد و سایر ترکیبات آلاینده از برش های متفاوت تولیدی استفاده می شوند از مهمترین واحدهای حذف گوگرد به فراینده های تصفیه هیدروژنی برش های نفتا، نفت، گاز و نفت سفید را می توان نام برد.

روند افزایش کیفیت مانند: واحدهای تبدیل آلکیلاسیون، کاتالیستی (Reforming) و ایزومریزاسیون((Isomerization)) است که تمام این واحدها نیز کاتالیستی هستند.

در مجتمع های پالایشی بخش عمده ای از ارزش افزوده فراهم شده در اثر ترکیبات تحت کاتالیستی است به همین منظور استفاده و انتخاب کاتالیست مناسب از اساسی ترین عوامل ایجاد ارزش افزوده پایدار در این مورد است.

کاتالیست های پتروشیمی و صنعتی کاربردهای زیادی دارند، بنابراین برای انجام واکنش های پتروشیمی یکی از مواردی که حضور آنها نقش مهمی دارد همین محصولات است.

عملکرد مجتمع های پتروشیمی به دو گروه پلیمری و غیر پلیمری تفکیک می شوند از جمله کاتالیزورهای غیر پلیمری پتروشیمی  شامل: اتیلن به اتیلن اکساید، آروماتیزاسیون، ریفرمینگ خشک، دی هیدروژناسیون و … است از نوع پلیمری می توان به تری اتیلن آمین، اکسید آنتیموان و… را ذکر کرد.

متنوع بودن انواع کاتالیست پتروشیمی مصرفی در صنعت پتروشیمی بخاطر افزایش فرایند ها و محصولات، نسبت به صنعت پالایشگاهی بیشتر است برای درک بازار کاتالیست های صنعتی در ایران مناسب ترین دسته بندی طبق صنایع مصرف کننده می باشد. صنایع پتروشیمی اساسی ترین حلقه زنجیر ارزش تبدیل نفت و گاز به محصولات پلیمری و شیمیایی است.

زنجیره های ساخت محصولات پایه شیمیایی را به ۷ گروه تقسیم می کنند که شامل:

1. زنجیره تبدیل گاز سنتز
2. زنجیره تبدیل بنزن
3. زنجیره تبدیل زایلن ها
4. زنجیره تبدیل اتیلن
5. زنجیره تبدیل بوتادین
6. زنجیره تبدیل تولوئن
7. زنجیره تبدیل پروپیلن

نوع ترکیبات فرایندهای پالایش نفت در هر منطقه عملیاتی متفاوت است برای هر ترکیبات از مراحل خاصی از این کاتالیست های فوق العاده استفاده می شود. ظرفیت بهره برداری در کشورهای خاورمیانه مانند: آسیای میانه و چین روبه افزایش است.

واحد کراکینگ کاتالیستی از بزرگترین و گسترده ترین واحد عملیاتی پالایش نفت به شمار می رود که نیاز به حجم وسیعی از کاتالیست دارد. حجم  تولید در ترکیبات پالایشگاهی مربوط به واحد کاتالیست ها و  آلکیلاسیون ها است با افزایش مصرف کاتالیست واحد FCC و حجم مورد نیاز بکار رفته در این واحد است که  کاتالیست هایی مانند: ریفرمینگ و هیدروتریتینگ دارای اهمیت زیادی در صنعت پالایشگاهی و عرضه آن در بازار فروش دارد.