مکان یابی اراضی مستعد برای احداث سامانه های پخش سیلاب در دشت عجبشیر

بخش عمده ای از کشور ایران جز مناطق خشک و نیمه خشک بوده و آب بعنوان یک عامل محدود کننده ی فعالیت های بشری در این مناطق به شمار می آید. وجود سیلاب های مخرب و کمبود آب در این مناطق، لزوم مهار سیلاب ها و بهره وری از آنها را ایجاب می کند. این تحقیق با هدف تعیین مناطق مستعد پخش سیلاب با استفاده از مدل های تلفیقی تصمیم گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی در دشت عجب شیر واقع در استان آذربایجان شرقی اجرا گردید. بدین منظور پارامترهای شیب، سازندهای کواترنری، قابلیت اراضی، نفوذ پذیری سطحی و ضخامت آبخوان انتخاب و نقشه مربوطه آنها در محیط ‭GIS ‬تهیه گردید. جهت وزن دهی لایه ها از روش تحلیل سلسله مراتبی ‭(AHP) ‬و نرم افزار ‭Expert Choice ‬استفاده شد. اوزان محاسبه شده، در نقشه های کلاس بندی شده اعمال و نقشه نهایی پهنه بندی شده در 3 کلاس نامناسب، مناسب و کاملا مناسب تهیه گردید. در این تحقیق، نقشه کاربری اراضی بعنوان نقشه محدود کننده در نظر گرفته شد تا قسمت هایی که در مناطق کشاورزی، مسکونی، شهری و روستایی واقع شده بودند، حذف شوند. در نهایت ‮‭91/3‬ درصد (‮‭63316/8‬ هکتار) منطقه مورد مطالعه در طبقه نامناسب، ‮‭1/3‬ درصد (‮‭896/8‬ هکتار) در طبقه مناسب و ‮‭7/4‬ درصد (‮‭5123‬ هکتار) در کاملا مناسب قرار گرفت. نتایج نشان داد که با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره می توان مناطق مستعد از نظر پخش سیلاب را با زمان و هزینه کمتر اولویت بندی و تعیین نمود. همچنین نتایج نشان داد که مناطق کاملا مناسب جهت تغذیه مصنوعی آبخوان اغلب در حاشیه دشت، آبرفت ها و مخروط افکنه های آبرفتی دانه درشت تا متوسط با شیب کمتر از 3 درصد واقع شدند. واژگان کلیدی: تغذیه مصنوعی، مدیریت منابع آب، ‭AHP‬، دشت عجبشیر، ‭GIS