تهیه و ارزیابی هیبریدهای مقاوم چغندرقند نسبت به بیماری ریزومانیا

چکیده با توجه به گستردگی بیماری ریزومانیا در برخی از استانهای کشور از جمله فارس، خراسان، اصفهان، آذربایجان، همدان و و عواقب ناشی از وجود این بیماری از جمله کاهش عملکرد قند در واحد سطح، شناسایی هیبریدهای متحمل جدید و استفاده از آنها به عنوان ارقام تجارتی امری ضروری است. در این تحقیق با استفاده ازگرده افشان های متحمل به ریزومانیا و تلاقی آن ها با سینگل کراس هایی که یکی از پایه های آن ها دارای مقاومت بود، هیبریدهای متعددی تهیه شدکه در مناطق آلوده استانهای فارس و خراسان مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابتدا در شهریور سال ‮‭1386‬ بذر شش گرده افشان دیپلویید تحت شماره انبار 1- ،‮‭2 28979‬- ،‮‭26388 -3 28978‬ ، 4- ،‮‭27055 -5 27645‬ و ‮‭27056 -6‬ به همراه سینگل کراس های ‭( *SB‬‮‭36428‬)، ‭( *SB‬‮‭36436‬)، ‭( *SB‬‮‭36419‬‭) ( *SB‬‮‭36261‬)، ‭( *SB‬‮‭36231‬)، ‭( *SB‬‮‭367112‬) و‭SB‬‮‭17‬‭* SB‬‮‭36‬ جهت تهیه اشتکلینگ کشت و بعد از زمستان گذرانی در سال ‮‭1387‬ در قطعات ایزوله، تلاقی و تکثیر شدند. در سال ‮‭1388‬و ‮‭1389‬ هیبرید های حاصل به همراه شاهد های مقاوم و حساس در قالب یک آزمایش ‮‭49‬ رقمی در شرایط آلوده به ریزومانیا در استان های فارس و خراسان و البرز مورد مقایسه محصولی قرار گرفتند. نتایج تجزیه خوشه ای حاصل از دو سال ارزیابی در مناطق نشان داد، از نظر صفات عملکردی و کیفیت هیبریدهای ‮‭26388‬‭*(*SB‬‮‭367112‬)، ‮‭26388‬‭*(*SB‬‮‭36231‬)، ‮‭26388‬‭*(*SB‬‮‭36436‬)، ‮‭26388‬‭*(*SB‬‮‭27.3-36276‬)، ‮‭27645‬‭*(*SB‬‮‭364192‬)، ‮‭27645‬‭*(*SB‬‮‭36231‬)، و ‮‭26388‬‭*(*SB‬‮‭36419‬) عکس العمل مشابه و نزدیکی با شاهد های برتر آزمایش (‮‭20591‬‭-F ‬و ‮‭20448‬‭-F) ‬داشته و در یک خوشه قرار گرفتند. لذا می توان از این هیبرید ها در پروسه تولید رقم تجاری استفاده کرد و یا از طریق انتخاب در داخل گرده افشان ها به فامیل های اصلاحی یکنواخت و مقاومتر دست یافت و سپس از آنها برای اصلاح ارقام جدید سود جست. - واژه های کلیدی : چغندر قند، ریزومانیا، ارزیابی مقاومت