تحولات زمین شناختی و کانی شناختی متابوکسیت غنی از کرندوم پالئوزوئیک زیرین (کامبرین پایانی) در جنوب خاوری سیرجان، پهنه سنندج- سیرجان

کانسار قلعه­ خم نخستین گزارش از وجود ذخایر بوکسیتی در توالی پالئوزوئیک آغازین پهنه سنندج- سیرجان است. این کانسار به‌صورت عدسی­‌های نامنظم در درون مجموعه مرمرهای کلسیتی- دولومیتی متراکم و توده­‌ای کامبرین پایانی جای‌گرفته است. کانسار قلعه­ خم از دو بخش غنی از هماتیت و کرندوم (افق بالا) و بخش حاوی آلومینوسیلیکات­‌های ورق‌ه­ای (افق پایین) تشکیل‌شده است. بر اساس نتایج آنالیز XRD و بررسی‌های میکروسکوپی، حضور کانی­‌هایی نظیر کرندوم، مگنتیت، دیاسپور و کلریتوئید در این کانسار به اثبات رسیده است. این هم‌یافت بیانگر تأثیر رخداد دگرگونی پس از فرایند بوکسیتی‌شدن در این کانسار است، به‌علت دگرگونی اعمال‌شده، کانسنگ بوکسیتی اولیه به نهشته­‌های متابوکسیتی و یا ذخایر اِمری تبدیل‌شده است. نتایج حاصل از آنالیزهای XRF نیز بیانگر آن است که بوکسیت­‌های قلعه­ خم حاوی مقادیر 25 تا 58 درصد Al2O3، 15 تا 34 درصد Fe2O3، 3 تا 15 درصد SiO2 و 2 تا 5 درصد TiO2 هستند. بررسی نمونه­‌های بوکسیتی در نمودار تغییرات  Al2O3 – Fe2O3 – SiO2 نشان‌دهنده آن است که اغلب این نمونه­‌ها در گستره بوکسیت و بوکسیت­‌های آهن­ دار قرار می‌گیرند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، در کامبرین پایانی و در شرایط اقلیمی مناسب، بوکسیت‌های جنوب خاور سیرجان تشکیل‌شده­ و سپس تحت تأثیر دگرگونی و دگرشکلی­‌های ناشی از حرکات کوه‌زایی سیمیرین پیشین به متابوکسیت­‌های غنی از کرندوم تبدیل شده‌اند.

کلیدواژه ها:

متابوکسیت ، کرندوم ، پالئوزوئیک ، قلعه خم ، سنندج- سیرجان