تحلیل راهبردهای حفاظتی و توسعه گردشگری محوطه‌های تاریخی ایران (رویکرد تصمیم‌گیری چند شاخصه فازی)

در دوران کنونی، گردشگری میراث از اشکال بسیار مهم و رو به توسعه گردشگری بین‏الملل به شمار می‌رود. محوطه‌های تاریخی اصلی‌ترین منابع گردشگری میراث هستند. برای حفظ اهمیت محوطه‏های تاریخی و ایجاد جاذبه برای گردشگران، برقراری توازن بین گردشگری و میراث فرهنگی مهم‌ترین دغدغه مسئولان و تصمیم‏گیران میراث فرهنگی کشور است تا بتوانند برای احیا و حفاظت از این آثار اقدام کنند. در این پژوهش، ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت‏ها و تهدیدها در زمینه توسعه گردشگری محوطه‌های تاریخی ایران (با تأکید بر حفاظت از محوطه‌ها)، برای رتبه‌بندی راهبردهای حفاظتی توسعه گردشگری محوطه‌های تاریخی از ترکیب روش تصمیم‌گیری چند معیاره با برنامه‌ریزی آرمانی و تئوری فازی استفاده شده است. این تحقیق از نظر نتایج، کاربردی است. به‌منظور گردآوری داده‏ها (با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند) از نظرات خبرگان آشنا به حوزه تحقیق استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که راهبردهای حفاظتی: «هماهنگی بین سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، دولت (نیروی انتظامی، شهرداری، وزارت کشور، وزارت اطلاعات، وزارت راه، قوه قضائیه و ...) و کشورها و سازمان‌های بین‌المللی برای حفاظت از محوطه‌ها»، «تنظیم دستورالعمل‌هایی برای حفاظت، مرمت، نگهداری و مدیریت محوطه‌های تاریخی» و «رعایت ضوابط حفاظتی اعلام شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، ضوابط ملی و بین‌المللی و ظرفیت محوطه‌های تاریخی برای انجام عملیات عمرانی (مانند تغییر کاربری، ساخت جاده و ...) مربوط به محوطه‌های تاریخی» به ترتیب از اولویت بیشتری در توسعه گردشگری محوطه‌های تاریخی ایران برخوردار هستند.

کلیدواژه ها:

گردشگری میراث ، محوطه‌های تاریخی ، حفاظت ، برنامه‌ریزی آرمانی ، تئوری فازی