مفهومسازی فرهنگی در داستانهای کودکان به زبان فارسی: رویکرد شناختی
محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 12، شماره: 37
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 366
فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLRZ-12-37_012
تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1399
چکیده مقاله:
هدفِ مقاله، بررسیِ شناختِ فرهنگیِ داستانهای کودکانة نگارششده به زبانِ فارسی بودهاست. به این منظور، مفهومسازیهای فرهنگیِ این داستانها، در چارچوب زبانشناسی فرهنگیِ موردِ پذیرش شریفیان (Sharifian, 2017) تحلیل شدند. نمونة آماریِ پژوهش، مشتمل بر صد داستانِ گروههای سنی الف و ب بودند. این نمونهها، به روش هدفمند و از میانِ کتابهای منتشرشدة سه ناشر ِمعتبرِ دولتی، مابینِ سالهای 1377-1397 انتخاب شدند. طرحوارههای فرهنگی زیربنایی موردِ استفادة این داستانها، به عنوان بخشی از شناختِ فرهنگیِ جامعة فارسیزبانان استخراج گردیده و با روش تحلیل فراگفتمانی بررسی شدند. پس از قرار دادن تعاملهای شخصیتهای داستانی در چارچوبِ عملیِ زبانشناسیِ فرهنگی، چندین طرحوارة خرد با مفاهیم اجتماعی گوناگون به دست آمد که در طرحوارههای کلان درونهگیری شده بودند. سه طرحوارة کلانِ همدلی، تعارف و پشیمانی، الگوهای تکرارشونده داشتند و با طرحوارههای جانبیِ همیاری، آزادیخواهی، مهماننوازی، رودربایستی و شرمندگی ارتباط داشتند. «سکوت» در طرحوارههای کلان، دارای نقش ِکاربردی بوده و برخی از تعاملهای کلامیِ شخصیتهای داستانی، تحت تأثیر این مفهوم قرار داشتند. طرحوارة خردِ «تنهایی» نیز در طرحوارههای کلانِ همدلی و پشیمانی، درونهگیری شده و بر روی کنشهای کلامی و غیرکلامی شخصیتهای داستانی تأثیرگذار بودند. هر چند، مفاهیمِ انزواطلبی و سکوت نقشِ کاربردیِ پسندیدهای در ادبیات بزرگسالان دارند. با این وجود، مفهومهای انزواطلبی و سکوت، در ادبیات کودکان طرحوارههای منفیِ تردید، پنهانکاری، طرد نمودن یا طرد شدن از جامعه، دلتنگی، پشیمانی، مشکل و ناراحتی را ایجاد کرده بودند که نشانة ناهنجاری در روابط اجتماعی به شمار میآمدند. به سبب نمایان ساختنِ طرحوارههای فرهنگی زبان فارسی در داستانهای کودکان، یافتههای پژوهش حاضر، علاوه بر حوزه ادبیات کودکان، میتواند در مطالعات جامعهشناسی و مردمشناسی نیز به کار آید.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
معصومه خیرآبادی
دانشجوی دکترای زبان شناسی/ دانشگاه تربیت مدرس
فردوس آقاگل زاده
استاد زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران
ارسلان گلفام
دانشیار زبان شناسی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران . ایران
عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا
دانشیار زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :