ارزیابی و گزینش ژنوتیپ های باقلا (Vicia faba L.) به منظور مقاومت به بیماری لکه شکلاتی

کشت و مصرف باقلا به عنوان یک منبع پروتئینی و تثبیت کننده نیتروژن توصیه میشود. در سالهای اخیر سطح زیر کشت باقلا به علت توسعه بیماریها و سایر تنش ها کاهش یافته است. افزایش سطح زیر کشت و افزایش عملکرد در واحد سطح، با معرفی ارقام مقاوم به تنش های زیستی و غیرزیستی امکانپذیر خواهد بود. لکه شکلاتی یکی از مهمترین بیماریهای باقلا است که در اکثر مناطق کشت این محصول در دنیا دیده شده است. با هدف بررسی مقاومت مزرعه ای ژنوتیپهای باقلا در برابر بیماری لکه شکلاتی ۴۶ لاین و ژنوتیپ باقلای حاصل از برنامه های به نژادی باقلا ایکاردا و ۱۲ لاین حاصل از پروژه جمعیت های در حال تفکیک باقلا به همراه ۶ شاهد (جمعا ۶۴ ژنوتیپ)، در دو تکرار در قالب طرح لاتیس ساده ( ۸ × ۸) در ایستگاه تحقیقاتی گرگان در سال زراعی ۹۵-۹۴ کشت گردیدند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از اختلاف معنیدار ژنوتیپها از نظر تعداد روز تا رسیدگی، تعداد دانه در غلاف، عملکرد غلاف، عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه فرعی در سطح احتمال %۱ بود. بالاترین عملکرد دانه به ژنوتیپ G-faba-۵۱۵ تعلق داشت و پس از آن به ترتیب ژنوتیپ های G-faba-۵۲۳ و G-faba-۵۱۹ قرار گرفتند. همچنین رقم شاهد با عملکرد بالا Histal و ژنوتیپ G-faba-۵۲۵ بیشترین وزن صد دانه را داشتند. برای بررسی میزان وقوع و شدت بیماری به منظور تعیین عکس العمل ژنوتیپ های باقلا نسبت به بیماری رتبه دهی به صورت هفتگی بر اساس مقیاس ۹ درجه ای انجام شد، سپس متغیرهای سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری((AUDPC و سطح زیر منحنی استاندارد شده پیشرفت بیماری (SAUDPC) محاسبه شدند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که رقم شاهد مقاوم به بیماری Ascot و ژنوتیپ G-faba-۵۱۴ به ترتیب بیشترین مقاومت را نسبت به بیماری لکه شکلاتی داشتند. برخی از ژنوتیپ های حاصل از این پروژه امکان معرفی به عنوان رقم یا ارقام جدید باقلا را خواهند داشت و برخی دیگر از لاینها به عنوان یک ترکیب شونده مناسب برای اهداف به نژادی در خزانه تلاقی باقلا استفاده خواهند شد.

کلیدواژه ها:

باقلا ، لکه شکلاتی ، مقاومت ، عملکرد دانه