اصول و روش های توانمند سازی مناطق حاشیه نشین و اسکان غیررسمی ( مطالعه موردی : محله اسلام آباد شهر زنجان )

امروزه در کشورهای جهان سوم مسئله سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشین مشکلات متعددی را در ابعاد کالبدی ، محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی برای این شهرها به وجود آورده و با توجه به اینکه این پدیده روز به روز در حال گسترش است لذا پیش نگری به گسترش اسکان غیررسمی در آینده و زمینه سازی برای احداث مسکن مناسب ، خدمات پایه و زیربناها در حد توان شهروندان امری ضروری است . در این راه یکی از راهبردهایی که می تواند به ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی کمک کند سیاست توانمندسازی است ، بنابراین هدف این پژوهش این است که با بکارگیری رویکرد توانمندسازی به ساماندهی وضعیت محله اسلام آباد در شهر زنجان بپردازد . در این زمینه شناسایی فرصت های موجود در این محله ، عوامل و موانع کندکننده ، تسهیل و تسریع کننده برای استفاده از رویکرد توانمندسازی لازم و ضروری بنظر می رسد . در این تحقیق روش پژوهش توصیفی - تحلیلی ، و از نظر ماهیت کاربردی است . شیوه گردآوری داده ها و اطلاعات به دو صورت مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد . و برای شناخت بیشتر منطقه از نرم افزار GIS استفاده شده است در نهایت با استفاده از الگوی تحلیلی SWOT به شناسایی نقاط قوت وضعف،فرصت ها و تهدیدها جهت تدوین راهبردهای اجرایی برنامه ریزی محله محور،منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد مهمترین مشکلات وضعیت نامناسب اقتصادی خانوارها ، مسکن نامناسب و بی دوام ، کمبود فضای سبز و اوقات فراغت ، شبکه حمل و نقل و معابر نامنظم ، ضعف تجهیزات ، زیرساخت ها و خدمات شهری و وجود مشکلات زیست محیطی و ... است . همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد یکی از متراکم ترین مناطق شهر زنجان است بطوری که تراکم نسبی جمعیت در این منطقه بیشتر از متوسط تراکم جمعیت در شهر زنجان است . و بیشترین درصد مساحت این منطقه به کاربری مسکونی اختصاص دارد ، بطوری که ۷۴,۰۳ درصد از مساحت منطقه را فضاهای مسکونی تشکیل داده است.

کلیدواژه ها:

اسکان غیررسمی ، حاشیه نشینی ، توانمندسازی ، شهر زنجان ، محله اسلام آباد