ارزیابی مدل هیدرولوژیکی Hec_۱ در شبیه سازی هیدروگراف سیلاب حوضه های کوچک ( مطالعه موردی: حوضه آتشگاه اردبیل)

برای کنترل سیلاب یکی از مهمترین اهداف برنامه ریزی حوضه آبخیز، تحلیلهای هیدرولوژیکی مرتبط با سیل است. در این تحقیق به بررسی دقت مدل هیدرولوژیکی Hec_۱ در شبیه سازی هیدروگراف سیلاب حوضه آتشگاه پرداخته شد. بدین منظور هیدروگراف سیلاب با این مدل در محیط نرم افزار WMS و برای دوره های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ سال با استفاده از توزیع احتمالی لوگ نرمال برآورد شد. برای واسنجی مدل سه و برای اعتبارسنجی مدل دو واقعه بارش رواناب انتخاب شد. با استخراج پارامترهای هیدرولوژیکی متفاوت مورد نیاز حوضه برای مدل Hec_۱ ، شبیه سازی هیدروگراف صورت گرفت. نتایج نشان داد که در مرحله واسنجی مقادیر زمان تاخیر، شماره منحنی، ضریب زبری مانینگ، ضریب رواناب و ضریب تلفات اولیه به ترتیب ۱/۲۷ ساعت، ۷۶/۵، ۰/۰۳۵، ۰/۲ و ۸/۸۳ تعیین شدند. مقدار خطای نسبی در مرحله واسنجی ۶/۶۸ درصد و در مرحله اعتبارسنجی ۷/۸۴ درصد به دست آمد. جهت شبیه سازی هیدرولوژیکی، الگوی بارش WMO انتخاب گردید. حداکثر دبی سیلاب شبیه سازی شده در دوره های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ سال به ترتیب برابر ۳/۵۴، ۸/۲۹، ۱۰/۲۵، ۱۱/۵، ۱۲/۰۸ و ۱۴/۶۹ متر مکعب بر ثانیه به دست آمد. مقایسه دبی شبیه سازی با دبی اندازه گیری شده توسط دو شاخص آماری به نام خطای نسبی و ریشه میانگین مربعات خطا انجام گرفت. مقادیر خطای نسبی و میانگین مربعات خطا در برآورد دبی حداکثر حوضه آبخیز آتشگاه با چهار مدل هیدرولوژیکی، نشان داد کمترین خطا مربوط به مدل هیدرولوژیکی HEC_۱ با ۱۳/۸۶ درصد خطای نسبی و خطای ریشه میانگین مربعات ۱/۱۱ متر مکعب بر ثانیه است.

کلیدواژه ها:

دبی سیلاب ، دوره بازگشت ، WMO ، HEC_۱ ، WMS