تعیین نقش اشکال فرسایش سطحی و زیرسطحی در منشاء رسوبات معلق و کف آبراهه در مقیاس حوزه آبخیز

شناسایی منابع رسوب یکی از پارامترهای مهم در انتخاب روش مناسب حفاظت خاک و کنترل فرسایش می باشد. در این تحقیق با استفاده از تکنیک منشایابی رسوبات، سهم هر یک از منابع رسوب براساس فرسایش سطحی و زیرسطحی در حوضه طالقانی شهرستان خرم­آباد تعیین گردید. به این منظور، ۴۴ نمونه خاک از منابع مختلف رسوب مشتمل بر فرسایش سطحی و زیرسطحی، و همچنین ۱۹ نمونه از رسوب تولیدی حوضه شامل ۱۱ نمونه از رسوبات کف بستر و هشت نمونه از رسوب معلق رواناب خروجی حوضه، برداشت شد. به منظور منشایابی رسوب تولیدی حوضه و تعیین سهم هر یک از منابع، ۱۱ ردیاب شامل آهن (Fe)، روی (Zn)، مس (Cu)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na)، کلسیم (Ca)، پتاسیم (K) منگنز (Mn)، کربن آلی (C)، نیتروژن کل (N) و فسفر قابل جذب (P) در نمونه های منابع رسوب و رسوب کف و معلق اندازه­گیری شد. همچنین میزان دقت نتایج نمونه­های کف بستر و نتایج نمونه­های رسوب معلق رواناب در تکنیک منشایابی رسوب مورد مقایسه قرار گرفت.با مقایسه ردیاب ها در منابع رسوب و تحلیل تابع تشخیص، ردیاب­های Na و K به عنوان ترکیب بهینه ردیاب هادر تفکیک منابع رسوب انتخاب شدند. نتایج مدل­های چند متغیره ترکیبی نشان داد سهم منابع تولید رسوب براساس فرسایش سطحی و زیرسطحی به ترتیب برابر با ۶/۲۰ و ۴/۷۹ درصد است. نتایج این تحقیق می تواند در انتخاب مناسب ترین روش کنترل فرسایش در منطقه مطالعاتی و تعمیم به مناطق مشابه مورد استفاده قرار گیرد. 

کلیدواژه ها:

منشایابی رسوب ، منابع رسوب ، ردیاب های شیمیایی ، حوضه طالقانی