پژوهش برای طراحی در رشته معماری منظر ارزیابی تجربه طراحی در « کارگاه طرح منظر »

رشته دانشگاهی معماری منظر حدود دو دهه سابقه فعالیت آموزشی و پژوهشی در ایران دارد و نیازمند رشد بستر نظری و عملی و بومی سازی علمی در کشور است. طراحی منظر نیز، که محور اصلی فعالیت های آموزشی و حرف های این رشته محسوب می شود، مستلزم گسترش مفاهیم، رو ش ها، و ابزار تخصصی و پژوهش محوری است.یک رویکرد پژوهشی در کارگاه طراحی، شناختن اولویتهای دانشجویان در انتخاب " مولدهای اولیه تاثیرگذار بر خلق طر حمایه در فرایند طراحی" است که به جهت گیری رویکردهای آموزشی، «پژوهش برای انجام»، و « پژوهش از طریق طراحی » کمک می کند. در این مقاله، با هدف تبیین ارز شهای تاثیرگذار بر طراحی منظر و با تکیه بر تحلیل محتوای ادبیات متاخر معماری منظر، به این پرسشها پاسخ داده می شود: مولدهای اولیه برای خلق طرح مایه کدام هستند؟ و کدامیک را باید در اولویت های آموزشی و پژوهشی« کارگاه طراحی منظر ۱» تعریف کرد؟ ابتدا با تکیه بر یک تجربه طراحی مشترک در درس "طراحی منظر ۱" در دو دانشگاه شهید بهشتی و بین المللی امام خمینی(ره) سعی شد تا از دانشجویانی، که آن درس را سپری کرده اند، در خصوص اولویت بندی مولدهای اولیه در « کارگاه طراحی منظر ۱» نظرسنجی گردد. سپس پیمایش زمینه یابی، از طریق بازبینی طرح مایه ها، ارسال پرسشنامه به ایمیل دانشجویان، و تحلیل پاسخ ها به روش آمار توصیفی و با کمک نرم  افزار « اس پی اس اس » انجام شد. نتایج نشان داد که از میان عوامل « ارزشهای بوم شناختی » ،« ارزشهای زیبایی شناختی » ،« ارزشهای اجتماعی فرهنگی »، « مقیاس طرح » و« مطالعه الگوهای محلی و مصادیق نمونه موردی »، توجه به « مقیاس طراحی » و « ارزش های بوم شناختی » به منزله مولد اولیه، در نظر دانشجویان اهمیت بیشتری دارند. مطابق نتایج، به رغم اهمیت عوامل فوق در نظر پاسخ دهنده ها  (در زمان انجام تمرین« طرح ۱» ) به دلیل فقدان آشنایی کافی با مولدهای اولیه نام برده، تصمیم گیری دانشجویان بیشتر متکی بر مهارت فردی بوده است.  یافته های نظرسنجی بر اهمیت تعریف ابعاد ماهوی معماری منظر در «کارگاه  طرح ۱» دلالت دارد. در بیشتر پاسخها ( ۶۲ ٪) بر ضرورت به کارگیری مفاهیم پایه و اصول محتوایی تاثیرگذار بر طراحی، در پروژ ه ای کوچک مقیاس و قابل نوآموزان طراحی منظر تاکید شده بود. مطابق یافته ها در « کارگاه طراحی منظر ۱ » ، به ترتیب باید بر آموزش مفاهیم پایه و اصول بوم شناسی منظر، مفاهیم اجتماعی فرهنگی، و اصول زیبایی شناسی تاکید گردد و به منظور تبیین مفاهیم و اصول فوق، به مثابه مولد اولیه، به هنگام طراحی و کاربرد آ نها در خلق طرح مایه، پژوهشهای عملی انجام شود.

کلیدواژه ها:

معماری منظر ، طراحی تجربی ، پژوهش ، کارگاه طراحی منظر ۱ ، طرح مایه