اثر تغییرات اقلیمی بر تولید بخش کشاورزی ایران: مطالعه موردی محصول گندم

کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد ایران بوده که باتوجه به تداوم تغییرات اقلیم و موقعیت جغرافیای خشک و نیمه خشک ایران اثرات منفی بسیاری از این تغییرات دیده و می تواند به خود ببیند. در این پژوهش با تفکیک اثرات مختلف تغییر اقلیم و در نظر گرفتن چهار سناریو به ترتیب شامل تغییر نرمال اقلیم، تغییر اقلیم، تغییرپذیری اقلیم و تغییر توامان اقلیم و تغییر پذیری اقلیم به بررسی اثرات هر یک بر میزان بارندگی و در ادامه بر سطح زیر کشت، میزان درآمد و قیمت محصول گندم به عنوان مهم ترین محصول زراعی ایران پرداخته شده است. از این رو با بکارگیری روش برنامه ریزی ریاضی مثبت و با استفاده از اطلاعات آب و هوایی ایران و همچنین داده های مربوط به هزینه و تولید گندم طی سال های ۱۳۹۴-۱۳۷۹ روند ۲۰ ساله موارد فوق بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در شرایط تغییر توامان اقلیم و تغییر اقلیم به نسبت دو شرایط دیگر کاهش شدیدتری در بارندگی رخ خواهد داد. همچنین در این دو شرایط اقلیمی کاهش در سطح زیر کشت، کاهش در درآمد و افزایش قیمت شدیدتر از دو شرایط دیگر خواهد بود. متوسط سطح زیرکشت گندم به صورت سالانه به ترتیب ۱۵/۲۴۶۷، ۸۹/۱۹۹۴، ۲۳/۲۴۷۳ و ۵۹/۱۹۹۳ هزار هکتار، متوسط درآمد سالانه کشاورزان گندم ایران نیز به ترتیب ۴/۱۳۲۴۷، ۵۹/۱۰۷۱۱، ۰۷/۱۳۲۸۰ و ۶۱/۱۰۷۰۴ میلیارد تومان و متوسط قیمت هر تن گندم در سال ۷۹/۱۴، ۸۵/۱۷، ۷۷/۱۴ و ۸۷/۱۷ میلیون تومان خواهد بود.

کلیدواژه ها:

تغییر پذیری اقلیم ، درآمد ، برنامه ریزی ریاضی مثبت ، محصولات زراعی