سنگ‎شناسی، زمین‎شیمی و دگرگونی تدفینی توف های سبز سازند کرج در منطقه حصاربن (جنوب باختری فیروزکوه

در منطقه حصاربن (جنوب باختری فیروزکوه، پهنه خاوری البرز مرکزی)، توف های سبز سازند کرج با سن ائوسن میانی، توالی ستبری از لیتیک توف، کریستال توف، ویتریک توف و توف آهکی را در برگرفته اند. بررسی های میکروسکوپی و پراش پرتوی ایکس (XRD) نشان می دهند که کانی‎های اصلی در این توف ها، پلاژیوکلاز (آلبیت و الیگوکلاز)، آلکالی فلدسپار (سانیدین)، کوارتز، کریستوبالیت، بیوتیت و هورنبلند هستند. از کانی‎های ثانویه این توف ها می توان آنالسیم، کلریت، پرهنیت و کانی‎های رسی را نام برد. مجموعه های ساختاری منطقه (چین ها و گسل ها) تاثیرگذاری در منطقه و برشی شدن این توف ها و نیز پیدایش شکستگی، و زئولیت زایی در آنها را در پی داشته اند. کانی‎های پدیدآمده در شکستگی ها و حفره های این توف ها، زئولیت های گروه هیولندایت، کلینوپتیلولیت، گروه ناترولیت، کلسیت و کوارتز ثانویه هستند. برپایه داده های زمین‎شیمیایی، ترکیب نخستین این توف ها، داسیتی و ریوداسیتی با سرشت کالک آلکالن بوده است. آنومالی منفی Eu، Nb، Ti و P و تهی شدگی از HFSE در نمودارهای بهنجارشده در برابر ترکیب کندریت و گوشته اولیه و همچنین، جایگاه ترکیبی نمونه‎ها در نمودارهای گوناگون شناسایی جایگاه زمین ساختی نشان دهنده پیدایش سنگ‎های منطقه حصاربن در پهنه وابسته به فرورانش در حاشیه فعال قاره ای است. برپایه مجموعه کانی‎شناسی توف های منطقه حصاربن، به ویژه در بخش های قاعده ای، این سنگ‎ها دچار درجه هایی از دگرگونی تدفینی، در بازه دمایی ۲۰۰-۳۰۰ درجه سانتیگراد و فشار دست کم ۱ کیلوبار، نیز شده اند. این بررسی ها نشان می دهد که سیال های گرمابی با درجه pH خنثی تا اسیدی، کانی‎های زئولیتی را در شکستگی ها و حفره های توف های این منطقه نهشته کرده‎اند. 

کلیدواژه ها:

توف های سبز سازند کرج ، کالکوآلکالن ، فرورانش ، دگرگونی تدفینی ، سیالات هیدروترمال ، فیروزکوه