برآورد برخی خصوصیات هیدرولیکی خاک با استفاده از توابع انتقالی

ظرفیت زراعی (Field Capacity, FC) و نقطه پژمردگی دائم (Permanent Wilting Point, PWP) در تعیین عمق خالص آب آبیاری موثر می­باشند. با این حال اندازه گیری مستقیم این خصوصیات به خصوص در سطوح وسیع، مشکل، زمان ­بر و پر ­هزینه است. توابع انتقالی خاک جزو روش های غیر مستقیمی است که می تواند جایگزین روش های مستقیم گردد. در این تحقیق ابتدا عملکرد شش تابع انتقالی موجود در منابع در برآورد رطوبت در نقاط FC و PWP بر روی ۱۱۲ نمونه خاک منتخب از شمال و شمال شرق کشور ارزیابی گردید. مقادیر ریشه میانگین مربعات خطا (Root Mean Square Error, RMSE) برای توابع انتقالی اشاره شده موجود ما بین ۰۵/۰ تا ۱۷/۰ و ۰۳/۰ تا ۱۳/۰ برای برآورد رطوبت به ترتیب در نقاط FC و PWP تغییر نمود. بنابراین توابع انتقالی جدیدی بر مبنای تکنک رگرسیون چندگانه خطی و شبکه های عصبی مصنوعی و با استفاده از خصوصیات تعدادی از نمونه خاک­ها (۹۰ نمونه) بسط و توسعه یافت و نتایج آن­ها بر روی نمونه خاک­های متفاوتی مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تکنیک رگرسیون چندگانه خطی با اختصاص مقادیر ۰۳۵/۰، ۰۱/۰، ۰۲۷/۰ و ۰۲۴/۰ برای شاخص RMSE به ترتیب در برآورد رطوبت در نقطه FC، PWP، آب قابل دسترس و آبدهی ویژه، و تکنیک شبکه عصبی با اختصاص مقادیر ۰۱۳/۰، ۰۰۷/۰، ۰۱۵/۰ و ۰۱۳/۰ برای همین شاخص و در مورد همان خصوصیات، عملکرد مناسبی داشتند. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد متغیرهایی نظیر میانگین هندسی و انحراف معیار هندسی قطر ذرات، بعد فرکتالی و مکش ورود هوا، برای نخستین بار در ورودی توابع انتقالی، توانست به مقدار قابل توجهی دقت نتایج را بالا ببرد، اگرچه تایید این نظریه نیازمند مطالعات بیشتر می­باشد.  

کلیدواژه ها:

: آب قابل دسترس ، آبدهی ویژه ، اعتبارسنجی ، بعد فرکتالی ، میزان رطوبت