بررسی شاخص های خشکسالی هواشناسی در ایستگاه های سینوپتیک مازندران

 خشکسالی ناشی از کاهش بارش رواناب و رطوبت خاک و  افزایش درجه حرارت هوا و عمق سطح ایستابی، نسبت به شرایط میانگین دراز مدت است. خشکسالی ها را می توان به چهار گروه عمده هواشناسی، هیدرولوژی، کشاورزی و اقتصادی – اجتماعی تقسیم نمود، که در خشکسالی هواشناسی مقادیر بارندگی ها نسبت به مقدار میانگین سنجیده می شود. در این پژوهش، با استفاده از داده های بارندگی ماهانه ایستگاه های سینوپتیک بابلسر، رامسر و نوشهر وابسته به سازمان هواشناسی استان مازندران، وقایع خشکسالی با استفاده از نمایه های: شاخص بارش استاندارد(SPI)[۱]، شاخص درصد نرمال(PNI)[۲]، شاخص دهک ها (DI)[۳]، شاخص Zچینی(CZI)[۴]، شاخص Zچینی اصلاح شده(MCZI)[۵]، شاخص عدد Z (ZSI)[۶] و روش موهان و رانگاچاریا تعیین شد. نتایج نشان می دهد که شاخص های درصد نرمال و دهک ها در تمام ایستگاه ها روند مشابهی دارند و همچنین منحنی- های مربوط به شاخص های SPI، ZSIو CZI، در تمام ایستگاه ها تقریبا برهم منطبق بوده و همبستگی بسیار خوبی به صورت دو به دو بین آن ها مشاهده شد که برای شاخص MCZI این گونه نبوده است. در روش موهان و رانگا چاریا، خصوصیات وقایع خشکسالی اعم از شروع، خاتمه، مدت و شدت برای تمام ایستگاه ها تعیین شد. استفاده از این روش، برای تهیه نقشه های هم مدت و هم شدت خشکسالی(پهنه بندی خشکسالی)، به منظور تعیین مناطق مستعد خشکسالی و       خشکسالی ناشی از کاهش بارش رواناب و رطوبت خاک و  افزایش درجه حرارت هوا و عمق سطح ایستابی، نسبت به شرایط میانگین دراز مدت است. خشکسالیها را میتوان به چهار گروه عمده هواشناسی، هیدرولوژی، کشاورزی و اقتصادی – اجتماعی تقسیم نمود، که در خشکسالی هواشناسی مقادیر بارندگیها نسبت به مقدار میانگین سنجیده میشود. در این پژوهش، با استفاده از دادههای بارندگی ماهانه ایستگاههای سینوپتیک بابلسر، رامسر و نوشهر وابسته به سازمان هواشناسی استان مازندران، وقایع خشکسالی با استفاده از نمایههای: شاخص بارش استاندارد(SPI)[۱]، شاخص درصد نرمال(PNI)[۲]، شاخص دهکها (DI)[۳]، شاخص Zچینی(CZI)[۴]، شاخص Zچینی اصلاح شده(MCZI)[۵]، شاخص عدد Z (ZSI)[۶] و روش موهان و رانگاچاریا تعیین شد. نتایج نشان میدهد که شاخصهای درصد نرمال و دهکها در تمام ایستگاهها روند مشابهی دارند و همچنین منحنی-های مربوط به شاخصهای SPI، ZSIو CZI، در تمام ایستگاهها تقریبا برهم منطبق بوده و همبستگی بسیار خوبی به صورت دو به دو بین آنها مشاهده شد که برای شاخص MCZI اینگونه نبوده است. در روش موهان و رانگا چاریا، خصوصیات وقایع خشکسالی اعماز شروع، خاتمه، مدت و شدت برای تمام ایستگاهها تعیین شد. استفاده از این روش، برای تهیه نقشههای هممدت و همشدت خشکسالی(پهنهبندی خشکسالی)، به منظور تعیین مناطق مستعد خشکسالی و همچنین پیشبینی وضعیت آینده توصیه میشودشود.   ۴- Standardized Precipitation Index                                                                                                    ۵-Percent of Normal Index                                                                                                               ۶- Deciles Index ۷- China Z Index ۸- Modified China Z Index ۹- Z- Score Index  

کلیدواژه ها:

بارندگی ماهانه ، پهنه بندی خشکسالی ، شاخص های خشکسالی ، شدت خشکسالی