تعیین الگوی زمانی بارش در استان کرمان

برآورد سیلاب طراحی یکی از گام های اصلی در طراحی و اندازه یابی انواع سازه ها و تاسیسات هیدرولیکی است که به روش های مختلفی انجام می شود. در مواردی که ظرفیت ذخیره سیستم قابل توجه یا دوره بازگشت سیلاب طراحی طولانی باشد، مثلا در طراحی سرریز سدهای مخزنی استفاده از مدل های ریاضی برای تبدیل باران طراحی به سیلاب طراحی، یک گزینه معمول و رایج است. در روش پیلگریم طراحی مجموعه ای از بارش های شدید ثبت شده در ایستگاه های مورد مطالعه برای هشت پایه زمانی (۱، ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۸، ۲۴ و ۳۶ ساعته) انتخاب و سپس نمودار تجمعی بی بعد آن ها همگی روی یک صفحه مختصات پیاده شده و درنهایت منحنی تجمعی متوسط باران طراحی هر یک از تداوم های مذکور استخراج شد. در روش محاسباتی پیلگریم نیز کلیه بارش ها در هر تداوم مورد بررسی قرار گرفت و پس از تعیین جداول توافقی و مربع کا، معنی دار بودن یا نبودن الگوی محاسبه شده در هر تداوم مشخص شد. در روش هاف توزیع زمانی بارندگی به صورت توزیع احتمالی ارائه می شود. در نهایت روش رگبارهای یک تداوم معین بسته  به این که بیشترین مقدار بارش خود را در کدامین چارک زمانی از تداوم ریزش کرده باشند، به چهار دسته رگبارهای چارک اول، دوم، سوم و چهارم طبقه بندی می شوند. سپس توزیع زمانی بارش در هر دسته به وسیله منحنی با دو محور برحسب بارش به صورت درصدی از کل بارش (تجمعی) و تداوم بارش به صورت ۲۵ درصد از کل مدت تداوم ترسیم می گردد. این روش ها در تک تک ایستگاه ها انجام شد و سپس در کل منطقه با استفاده از کلیه بارش های اتفاق افتاده الگوهای تیپ منطقه ای به دست آمد. براساس نتایج حاصله از این تحقیق و بررسی الگوی احتمالی نقطه ای می توان گفت که در مناطق جنوبی استان اکثر بارش ها جز بارش های چارک اول و در مناطق شمال و شمال شرقی جز بارش های چارک سوم می باشند. بارش های اتفاق افتاده در غرب استان نیز اکثر بارش ها در چارک دوم اتفاق افتاده است. اکثر بارش های مشاهداتی در سطح استان جز رگبارهای چارک اول و سوم می باشند. براساس الگوهای منطقه ای بارش های یک و سه ساعته جز چارک اول، بارش های ۶ و ۲۴ ساعته جز چارک سوم و بارش های ۹، ۱۲ و ۱۸ ساعته در چارک دوم واقع شده اند. بارش ۳۶ ساعته در چارک اول قرار دارد. بنابراین با تعیین الگوی زمانی بارش به روش پیلگریم و هاف و مشخص شدن زمان وقوع سیلاب در هر بارش، برنامه ریزی لازم جهت طراحی انواع سازه ها و تاسیسات هیدرولیکی و با دوره بازگشت های مختلف امکان پذیر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

الگوی توزیع زمانی ، باران طراحی ، بارش ، برآورد سیلاب ، تداوم بارش