مقایسه هم گرایی صفات فرمانروا در تحفهالعالم و آرمان شهریاری ایران باستان

موضوع اصلی کتاب تحفهالعالم اثر ابوطالب فندرسکی بیان ویژگی های شاه سلطان حسین و رویدادهای دو سال آغازین حکومت او است. یکی از سویه های واکاوی این اثر که به نظر می رسد می تواند در فهم تبارشناسی محتوای آن کمک کند مقایسه ویژگی های چهارده گانه منسوب به شاه سلطان حسین در تحفهالعالم با شایستگی های فرمانروای مطلوب ایرانی در کتاب آرمان شهریاری ایران باستان اثر ولفگانگ کناوت است. این نوشتار با به کارگیری روش کتابخانه ای در گردآوری داده ها و روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای در پردازش آن ها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که صفات چهارده گانه که فندرسکی برای فرمانروای ممدوح خود (شاه سلطان حسین) ذکر کرده چه شباهتی با شایستگی های شاه آرمانی در کتاب کناوت دارند؟یافته های این پژوهش نشان می دهد از میان صفات چهارده گانه، شایستگی هایی نظیر عدالت، شجاعت و مهارت های رزمی، بخشندگی، زیبایی چهره و برازندگی اندام، بردباری و کنترل خویشتن، خرد و دانش ذیل عناوین مشابه در هر دو کتاب برجسته شده اند. برخی صفات مثل دین داری، فرهمندی و اقبال مندی، اخلاق خوش و سخنوری هرچند در کتاب کناوت ذیل یک عنوان مشخص نیامده اند ولی پیرامون آن ها، ذیل گفتارهای دیگر مطالبی بیان شده که به طور نسبی با صفات مذکور هم گرایی دارند. دسته آخر صفاتی همچون صله رحم، پرهیز از شتاب زدگی، عفت و عصمت، ساده زیستی هستند که کناوت به طور پراکنده اشاره هایی کوتاه به آن ها کرده است. 

کلیدواژه ها:

فرمانروای شایسته ، هم گرایی ، تحفهالعالم ، فندرسکی ، آرمان شهریاری در ایران باستان ، کناوت