تونل سازی مکانیزه در زمین نرم: درس آموخته های حاصل از پروژه های تونل سازی پرچالش در ایران

ساخت تونلها و استفاده از فضاهای زیرزمینی نقش زیادی در بهبود شرایط زندگی در نسلهای آینده خواهد داشت. با گذشت زمان روشهای حفاری تونلها رشد تکنولوژیکی چشمگیری داشته و در جهتی پیش رفته تا مسئولیت نیروی انسانی را به حداقل برساند تا جاییکه امروزه از دستگاه های تقریبا تمام مکانیزه حفر تونل (TBM) استفاده میشود. از طرفی استفاده از این دستگاه ها در تنوع زیاد توده های سنگی و شرایط زمین همواره با مسائل و مشکلاتی نظیر افزایش هزینه، کاهش نرخ پیشروی، نرخ نفوذ و ضریب بهرهوری دستگاه، سایش ابزار برش و.... همراه استاز. سوی دیگر معمولا۰ حفاری در زمینهای نرم دشوارتر و پرچالشتر از سنگ سخت میباشد، بخصوص هنگامیکه در مناطق شهری تونلها در عمق کم حفاری شده و از زیر مناطق مسکونی عبور می نمایند. بنابراین توصیف کامل شرایط ژئوتکنیکی زمین و شناسایی مخاطرات زمین شناسی احتمالی، مرحله ای اساسی در موفقیت پروژه های تونل سازی مکانیزه به ویژه در زمین نرم به شمار میرود. در حفاری تونل، این اطلاعات به منظور انتخاب دستگاه مناسب حفاری تونل و تعیین مشخصات فنی آن در جهت نیل به عملکرد مطلوب TBM مورد نیاز است. در همین راستا، در این مقاله، ده مخاطره جدی و مسئله ساز در تونل سازی در زمین های نرم مورد بررسی قرار گرفته و توضیحاتی پیرامون مشکلات ناشی از آنها، روشهای شناسایی و پیشبینی و راهکارهای پیشگیری و مقابله با آنها تشریح میگردد. همچنین به ذکر مثالهایی از تجارب به دست آمده از مخاطرات زمین شناسی به وقوع پیوسته در مسیر برخی از تونلهای حفر شده در زمینهای نرم در ایران پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

مخاطرات زمین شناسی مهندسی ، زمین نرم ، تونلسازی ، حفاری مکانیزه