بررسی و تحلیل تنازع یا نقش دوسویه در دستور زبان فارسی

بحث دستوری تنازع به این معناست که یک واژه یا گروه، در جمله های زبان فارسی، دو نقش داشته باشد. در مقالات و کتاب های دستور زبان فارسی، درباره تنازع یا نقش دوسویه، ابهام و اختلاف نظر وجود دارد. در این گفتار، تنازع در دستور زبان فارسی بررسی و تحلیل می شود؛ نیز کوشش شده است به این پرسش ها پاسخ داده شود: ۱) تنازع در منابع دستور زبان فارسی در انواع جمله ها چگونه تبیین شده است؟ ۲) چه ارتباطی میان بحث تنازع و مقوله های ابهام، واحدهای زبرزنجیری، حذف (کاهش) و ژرف ساخت جمله های زبان وجود دارد؟ ۳) قائل شدن به تنازع در جمله های زبان فارسی به تناقض و تضاد با کدام مباحث و قواعد دستوری انجامیده است؟ نگارندگان برای پاسخ به پرسش ها ابتدا دیدگاه پژوهشگران دستور زبان فارسی را به روش توصیفی تبیین کرده اند؛ سپس به شیوه تحلیلی به بررسی و نقد آرای منابع دستوری پرداخته اند. نتیجه پژوهش نشان می دهد در نحو زبان فارسی، هر واژه یا گروه در محور هم نشینی در جمله تنها یک نقش می پذیرد و علت وقوع تنازع، آمیختن صورت با معنا و دو جمله مستقل انگاشتن جمله مرکب است؛ به همین سبب تنازع با مقوله های حذف، تاویل جمله مرکب، ابهام و وابسته پذیری تداخل یافته است.

کلیدواژه ها:

دستور زبان فارسی ، نقش دستوری ، تنازع ، حذف ، گشتار