تحلیل اغراض ثانوی فعل امر در اشعار اجتماعی مجموعه آیینه ای برای صداها

پیام اصلی گزاره های ادبی در معانی یا اغراض ثانوی آنها نهفته است و مولف آن رابه شیوهای هنرمندانه و زیبا برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب به کار می گیرد.کنش گفتاری یکی از زیرشاخه های کاربردشناسی و هدف آن، بازگشایی معانیضمنی است؛ چنانکه قرن ها پیش از ظهور آن، علم معانی سنتی وظیفه تصریحاغراض ثانوی را در قالب گزاره های خبر و انشا بر عهده داشت. فعل امر به عنوانیکی از زیر مجموعه های انشای طلبی در علم معانی، کاربردهای متنوعی دارد وتحلیل کاربردشناسانه آن، نقش مهمی در کشف لا یه های پنهان روان و تفکرنویسنده داشته و سبب پیوند هرچه بیشتر عاطفه و بینش شاعر و مخاطبمی گردد. محمدرضا شفیعیکدکنی، شاعر برجسته معاصر با کاربرد فراوان فعل هایامر در مجموعه آیینه ای برای صداها، تصویرپردازی و مفهوم سازی اشعار را تحتتاثیر قرارداده است . بررسی ها گویای آن است که شفیعی کدکنی با کاربردهنرمندانه فعل های امر در بافت تناسبی و تقابلی شعر و به کارگیر ی عناصر بلاغیمتعدد، توانسته آنها را در کاربردهای ترغیبی، آرزومندی، التماسی، ارشادی و هشداری در کنار کاربردهای تلویحی دیگری چون بیان شگفتی، تعجیز و تهدیدتصویرسازی کند. این اغراض برابر با کنش منظوری در نظریه کنش های گفتاریآستین هستند که با توانایی هنری شاعر در نحوه ارائه آنها، قدرت تاثیرگذاری برمخاطب و برانگیختن احساسات یا حتی انجام عمل را بازگو می کنند و گویایکنش فرابیانی یا تاثیری آستین هستند.

کلیدواژه ها:

اغراض ثانوی ، کاربردشناسی ، کنش گفتاری ، فعل امر ، شفیعی کدکنی