موضوعیت و طریقیت ابزار و روش مجازات در اسلام

این نوشتار طریقیت و موضوعیت یا نقش دخیل بودن و نبودن روش های تعریف شده مجازات اسلامی را در امتثال احکام کیفری بر اساس فقه جعفری به بررسی گرفته است تا زمینه باشد برای تبیین حقیقیت و فهم تبدل یا ثبات و جاودانگی این مکانیسم های جزایی در اسلام. در نهایت با روش تحلیلی-استنباطی به این نتیجه رسیده است که روش ها و ابزارهای تعیین شده برای مجازات در اسلام مانند کیفر رجم و ابزار قتل در باب لواط، موضوعیت داشته و تحول پذیر نیست و خود بخش از احکام جزایی را تشکیل می دهد. در موارد اندکی است که ابزار نام برده در اجرای احکام جزایی خصوصیت ندارد. در مقابل این دیدگاه، برخی معتقد به طریقیت بوده و برای اثبات دیدگاه خود از شواهدی چون پیشینه و رسمیت روش ها در جوامع غیر اسلامی و یا امضایی بودن آن ها، اصالت دادن به اهداف مجازات و یا نگاه مفسرمحوری به احکام کیفری اسلام استمداد جسته اند. این نوشته با استناد به فهم فقیهان و نیز ظهور و بلکه نصوص قرآن و روایات برای مساله طریقت و موضوعیت روش های مجازات را مورد بررسی قرار داده و نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که موضوعیت روش ها موید به شواهدی بیشتری است و اکثر فقهاء بر سببیت و موضوعیت تاکید کرده اند.، اما در مواردی که آن شیوه ها تزاحم با حوادث مهم تر کرده و یا نتیجه معکوس داشته باشد و یا اجرای آن ها دشوار و یا ناممکن شود، بر اساس حکم ثانوی درحق الله، بدل به تعزیر می شود و در حق الناس زمام اختیار به دست صاحب حق سپرده می شود.

کلیدواژه ها:

موضوعیت ، طریقیت ، مجازات ، حکم ثانوی ، ، حکم کیفری