ارزیابی توانایی مناطق طبیعت گردی با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل چند معیاره (مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک)

در این تحقیق استعدادهای طبیعت گردی دهستان لواسان کوچک با استفاده از روش های ارزیابی چند معیاره در شش زیرحوزه آبخیز دهستان شناسایی و ارزیابی شده است. ابتدا ۱۵ معیار شامل ۸ موضوع جاذبه های طبیعی و فرهنگی،۱ معیار دسترسی، ۲ معیار تسهیلات، ۲ معیار جوامع محلی و۲ معیار خطر و سوانح طبیعی تعریف شد. پس از تعیین وزن نسبی هر یک از معیارها با استفاده از روش رتبه بندی، امتیاز نهایی هریک از زیرحوزه ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی به دست آمد. براساس امتیازات حاصل از تجزیه و تحلیل چند معیاره زیرحوزه ها در ۵ سطح از نظر توانایی های سرزمین برای گردشگری الویت بندی شدند. به منظور تعیین موثرترین معیارها در تعیین توانایی گردشگری زیرحوزه های دهستان از تجزیه و تحلیل های آماری چند متغیره، نظیر تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج نشان داد که سه معیار جاذبه ها، تسهیلات و جوامع محلی مهم ترین معیارها در تشکیل مولفه اول با واریانس ۷/۶۴ % هستند و در عین حال دو معیار دسترسی و خطر و سوانح طبیعی، مهم ترین معیارها در تشکیل مولفه دوم با واریانس ۹/۲۶% هستند. به منظور دسته بندی زیرحوزه های دهستان لواسان کوچک از تجزیه و تحلیل خوشه ای بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل خوشه ای نشان داد که نمی توان هر شش زیرحوزه را با برنامه مدیریتی واحدی اداره کرده و مورد بهره برداری قرار داد بلکه حداقل سه برنامه متناسب با شباهت بین زیرحوزه ها مورد نیاز است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که تجزیه و تحلیل چند معیاره موجب بالا بردن دقت ارزیابی ها برای مکان یابی شده و معیارها را از ارزشیابی کاملا کیفی خارج می کند.

کلیدواژه ها:

ارزیابی چند معیاره ، تجزیه به مولفه های اصلی ، تجزیه و تحلیل خوشه ای ، ترکیب خطی وزنی ، گردشگری در طبیعت