گزارش فنی بررسی تاثیر ناحیه آب و هوایی بر میزان همبستگی تعدادی از پارامترهای هواشناسی با شاخص های خشکسالی هواشناسی

در این پژوهش به پایش خشکسالی بر اساس سه شاخص خشکسالی SPI، RDI، SPEI در ایستگاههای بابلسر، بندرعباس، سبزوار، شهرکرد، شیراز و زاهدان به منظورتاثیر بررسی تبخیر و تعرق بر خشکسالی پرداخته شده است. میزان همبستگی شاخص های مذکور در مقیاس ۱۲ ماهه با میانگین متحرک ۱۲ ماهه تعدادی از پارامترهای هواشناسی محاسبه گردید. بر اساس نتایج، بالاترین مقادیر همبستگی بارش با شاخص SPI و همچنین همبستگی معناداری بین ETo با شاخص SPEI در نواحی مختلف آب و هوایی مشاهده گردید. همبستگی ETo با شاخص SPEI در مناطق کم باران و خشک مقادیر بسیار بالایی را نشان می دهد و با کاهش نسبت بارش به ETo، مقدار همبستگی شاخص SPEI با ETo افزایش می یابد. همبستگی پارامترهای هواشناسی موثر بر ETo با این شاخص ها در تمامی موارد کمتر از همبستگی ETo با شاخص های خشکسالی می باشد و میزان همبستگی این پارامترها با شاخص ها، مستقیما تحت تاثیر همبستگی آن ها با ETo قرار دارد. این پارامترها به طورضمنی بر خشکسالی تاثیرگذار می باشند و تجمیع اثر آن ها بر خشکسالی موثرتر می باشد. با توجه به همبستگی بسیار زیاد ETo با وضعیت خشکسالی در اکثر مناطق موردبررسی و با توجه به نتایج این تحقیق، پیشنهاد می شود در مناطق خشک و نیمه خشک از شاخص SPEI (در مقایسه با شاخص های SPI و RDI) جهت پایش خشکسالی استفاده شود. ضمن آنکه استفاده از شاخص SPI در این مناطق به هیچ عنوان توصیه نمی شود. در عین حال، در مناطق با نسبت بارش به ETo نزدیک به یک، استفاده از شاخص های مبتنی بر بارش مانند SPI می تواند به خوبی نشانگر وضعیت خشکسالی منطقه باشد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، همبستگی ، شاخص شناسایی خشکسالی ، شاخص بارش-تبخیر و تعرق استاندارد شده ، ایران