مدل سازی مکانی - زمانی خصوصیات کیفی و وضعیت تغذیه گرایی تالاب چغاخور با استفاده از شاخص های آلودگی و تکنیک های قطعی و زمین آماری GIS

مدل سازی آلودگی تالاب ها و دریاچه ها برای توسعه و تخصیص کاربری اراضی، مدیریت، پایش کیفیت، پیشگیری از آلودگی و حفاظت از تنوع زیستی آنها ضروری است. در این تحقیق از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی (EC, TDS, DO, pH, NO۳-, PO۴۳-, SD, TP, TN, Chl.a)، شاخص های آلودگی و زیستی BMWP & TSI و مواد آلی خاک (OM)، جهت ارزیابی آلودگی و تاثیر فعالیت های انسانی بر کیفیت تالاب چغاخور استفاده گردید. جهت نمونه برداری و سنجش این پارامترها ابتدا ایستگاه های نمونه برداری به صورت غیرتصادفی و سیستماتیک انتخاب شدند. نمونه برداری در ۱۲ ایستگاه از عمق ۵۰ سانتی متری سطح و نزدیک بستر در ۶ مرحله به فواصل زمانی ۴۵ روزه و مکانی یک کیلومتری انجام شد. سپس مدل مکانی میانگین سطح و عمق پارامترهای کیفی، مواد آلی خاک، شاخص های TSI و BMWP، با استفاده از توابع درون یابی بر اساس تکنیک اعتبار سنجی متقابل (کمترین مقدار RMSE، بیشترین مقدار R۲ و کمترین مقادیر MAE و MBE نزدیک به صفر داده های مکانی) روش های قطعی و زمین آماری در محیط GIS تهیه گردید. نتایج مدل سازی مکانی - زمانی سالهای (۱۳۸۳-۱۳۸۵) مشخص کرد که میزان شاخص های TSI، BMWP و OM به طور متوسط با مقادیر ۶۱، ۳۱ و ۴۰% در وضعیت کیفی مغذی و بد می باشد که این میزان در نیمه جنوبی به دلیل فعالیت های کاربری اراضی بیشتر است. همچنین پارامترهای TSI، PO۴۳- و DOsat از همبستگی زمانی و نیز پارامترهای BMWP، OM، TDS و عمق تالاب از همبستگی مکانی بالا و معنی داری برخوردار هستند. همچنین نتایج مدل سازی مکانی - زمانی TSI سالهای (۱۳۸۵-۱۳۸۶) مشخص کرد که تالاب در فصل بهار و پاییز دارای بیشترین میزان آلودگی (متوسط مغذی ۶۷-۷۰) که در نیمه جنوبی به دلیل تاثیر فعالیت های انسانی و کاربری اراضی در وضعیت فوق مغذی ۷۰-۷۴ و در فصل تابستان با متوسط مغذی ۵۹ دارای کمترین میزان آلودگی است.

کلیدواژه ها:

پارامترهای کیفی ، تالاب چغاخور ، TSI ، BMWP ، مدل سازی مکانی - زمانی ، همبستگی مکانی و زمانی