سیستم هشدار سیل : ارائه و کاربرد مدلی برای طراحی و ارزیابی قابلیت اطمینان

طراحی براساس روش های احتمالاتی یکی از رویکردهای نوین در طراحی سیستم های منابع آب می باشد. در این مقاله، ضمن ارائه چهارچوبی برای طراحی سیستم های هشدار سیل، مدل ارزیابی قابلیت اطمینان سیستم هشدار سیل که قبلا توسط محققان دیگر پیشنهاد شده، تکمیل گردیده و جزئیات آن به همراه روندنمای کلی مطالعات قابلیت اطمینان توضیح داده شده است. سپس مدل های فوق برای طراحی و ارزیابی قابلیت اطمینان سیستم هشدار سیل رودخانه مادرسو واقع در استان گلستان، که در سال ۱۳۸۳ نصب گردیده به کار برده شد. در این مطالعه یک مقطع از رودخانه به عنوان مقطع کنترل، سه منطقه به عنوان نقاط حساس، زمان های ۳۰، ۹۰ و ۱۸۰ دقیقه به عنوان زمان تناوب پیش بینی تراز تاج سیل و دو تراز ۵/۲ و ۷/۲ متر به عنوان فعال گر مولفه پیش بینی انتخاب گردیدند. کلیه مطالعات برای سه مرحله هشداردهی در ترازهای ۳، ۵/۳ و ۴ متر انجام شده است. نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان می دهد با درنظرنگرفتن مسائل اقتصادی و اجتماعی، در میان زمان های تناوب پیش بینی، زمان تناوب پیش بینی ۳۰ دقیقه در هر سه تراز هشداردهی بیشترین زمان پیش هشدار را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهد. از سوی دیگر، زمان پیش هشدار ممکن برای تراز فعال گر ۵/۲ متر بیشتر از تراز فعال گر ۷/۲ متر می باشد. این در حالی است که تراز فعال گر ۷/۲ متر به علت در اختیار داشتن اطلاعات واقعی کامل تر، قابلیت اطمینان بالاتری نسبت به تراز فعال گر ۵/۲ متر دارد. نتایج نشان می دهد در زمان تناوب پیش بینی ۳۰ دقیقه، افزایش زمان پیش هشدار به مدت ۲۸/۹ ساعت باعث افزایش تعداد سیل های از دست رفته از ۱۰/۱۵ به ۷۸/۱۷ می گردد. بحث در مورد مصالحه قابلیت اطمینان و زمان پیش هشدار برای هر نقطه عملکرد متفاوت است و تعیین نقطه مطلوب بستگی به شرایط منطقه و ریسک پذیری تصمیم گیرندگان دارد.

کلیدواژه ها:

سیستم های پیش بینی و هشدار سیل ، ارزیابی قابلیت اطمینان ، کاهش خسارات بلایای طبیعی