برآورد تغذیه آب زیرزمینی در آبخوان مشهد - چناران با استفاده از روش نوسانات سطح ایستابی (الگوریتم MRC)

آبخوان مشهد چناران با وسعت حدود ۲۵۲۷ کیلومتر مربع، مهم ترین آبخوان آبرفتی استان خراسان رضوی و تنها منبع پایدار تامین کننده بخش عمده ای از آب شرب کلان شهر مشهد است. در این تحقیق، تغذیه آب زیرزمینی با استفاده از آمار و اطلاعات ۳۱ حلقه چاه مشاهده ای به روش نوسانات سطح ایستابی و الگوریتم MRC در یک دوره ۱۵ ساله (سال آبی ۸۱ - ۱۳۸۰ تا ۹۵ - ۱۳۹۴) برآورد شده است. نتایج نشان می دهند، تغذیه در آبخوان مشهد چناران از الگوی مشخصی پیروی نموده و تابعی از میزان بارندگی است. بارندگی های فصلی از اواخر مهرماه شروع و در فروردین ماه به حداکثر می رسند. روند افزایش تغذیه آبخوان تا پایان اسفند تداوم یافته و پس از آن با شروع فصل بهار، میزان تغذیه به طور محسوسی کاهش می یابد. مهم ترین دلیل کاهش تغذیه در این بازه، وجود یک تاخیر بین شروع بارندگی های و تاثیر آن بر آب زیرزمینی است. بیشترین مقدار تغذیه در ماه های دی، بهمن و اسفند و کم ترین آن نیز در ماه های مرداد و شهریور صورت می گیرد. در طول دوره آماری، کمترین مقدار تغذیه در سال آبی ۸۱-۱۳۸۰ به میزان ۲ / ۸۷ میلیون مترمکعب (۴ / ۱۲ درصد بارندگی)، بیشترین مقدار در سال آبی ۹۱-۱۳۹۰به میزان ۷ / ۲۲۱ میلیون مترمکعب (۲۹ درصد بارندگی) و متوسط تغذیه نیز ۱۲۲ میلیون مترمکعب (۱۹ درصد بارندگی) می باشد. در حالی که بیشترین فراوانی مربوطه به تغذیه کمتر از ۵ میلیون مترمکعب در سال است، مقادیر بالای تغذیه دارای کم ترین فراوانی میباشند. این موضوع، بیانگر، اهمیت نقش بارندگی های با شدت کم، ولی با مدت طولانی تر در فرآیند تغذیه است. ارزیابی نسبت مقدار تغذیه به مقدار بارش، حاکی از برآورد درست مقدار تغذیه به روش نوسانات سطح ایستابی با از استفاده از الگوریتم MRC است.

کلیدواژه ها:

آبخوان آبرفتی مشهد چناران ، تغذیه آب زیرزمینی ، روش نوسانات سطح ایستابی ، الگوریتم MRC