اثربخشی عملیات اصلاح مراتع بر بهبود پوشش گیاهی (مطالعه موردی: جلگه نفت خانه قصرشیرین استان کرمانشاه)

شیوه های غلط بهره برداری، به ویژه تغییر کاربری مرتع، چرای مفرط و آتش سوزی منجر به تخریب شدید مراتع شده که در مناطق گرمسیری به دلیل فشار مضاعف، عوامل تخریب شدیدتر است. هدف این تحقیق که در مراتع فقیر جلگه نفت­خانه قصرشیرین انجام شده است، ارزیابی و اثر بخشی عملیات مختلف اصلاح مراتع بر بهبود وضعیت پوشش گیاهی و توان ترسیب کربن بود. پژوهش در قالب چهار تیمار شامل؛ الف) فارو همراه با بوته­کاری؛ ب) پیتینگ همراه با بوته­کاری؛ ج) مدیریت سیستم چرا و د) تیمار شاهد با شرایط بهره برداری متداول، انجام شد. در این پژوهش مشخصات پوشش گیاهی شامل وضعیت، گرایش، زی توده، تولید علوفه و مقدار ترسیب کربن زی­توده گیاهی در چهار تیمار با استفاده از ترانسکت و پلات اندازه­گیری شد. نتایج پردازش داده­ها نشان داد که مقدار تولید زی­توده و علوفه، وضعیت، گرایش و ترسیب کربن پوشش گیاهی مرتع در تیمارهای مختلف با هم تفاوت معنی­داری داشتند، به­طوریکه بیشترین تولید زی­توده، علوفه و ترسیب کربن پوشش گیاهی به­ترتیب ۵۷۳، ۵۵۱ و ۲۶۶ کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار عملیات پیتینگ بود و کمترین مقدار تولید زی­توده، علوفه و ترسیب کربن پوشش گیاهی به­ترتیب ۲۹۸، ۱۹۶ و ۱۳۷ کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار شاهد بود. همچنین وضعیت و گرایش مرتع تحت عملیات پیتینگ و فارو خوب و مثبت ارزیابی شد در حالی این پارامترها در مرتع شاهد، ضعیف با گرایش منفی تعیین گردید. نتایج عملیات اصلاح مراتع تخریب شده جلگه نفت­خانه، نشان داد که تیمار پیتینگ بیشترین نقش در بهبود وضعیت زی­توده، سطح تاج پوشش، تولید علوفه و ترسیب کربن گیاهی همراه با کنترل فرسایش نسبت به سایر تیمارها نشان داد. را دارند.

کلیدواژه ها:

پیتینگ و فارو ، تولید علوفه ، جلگه نفت خانه ، مدیریت سیستم چرایی