استفاده ازتجزیه به روش جمعی در مطالعه اثر جهت و ارتفاع از سطح دریا بر مولفه های تنوع آلفا، بتا و گاما (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده گنو، استان هرمزگان)

در مطالعات تنوع گونه‎ای استفاده از روش هایی که بتواند تنوع هر مقیاس را تعیین نماید ضروری است. تقسیم بندی افزایشی روشی (تجزیه به روش جمعی) برای اندازه گیری و مقایسه مولفه‎های تنوع در مقیاس های مکانی و زمانی مختلف می باشد. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی تاثیر ارتفاع و جهت بر مولفه های تنوع گونه ای (آلفا، بتا و گاما) با روش تقسیم‎بندی افزایشی در منطقه حفاظت شده کوه گنو انجام شد. فهرست برداری از گیاهان در ۹ طبقه ارتفاعی (۱۰۵۰-۴۰۰ متر) در دو جهت جنوبی و شرقی و با تعداد ۵ پلات ۴ مترمربعی (در مجموع ۹۰ پلات) در هر طبقه ارتفاعی انجام شد. کل غنای گونه‎ای (rγ) به مولفه‎های داخل نمونه‎ها یا پلات (۱α)، بین نمونه‎ها (۱β)، بین طبقات ارتفاعی (۲β) و بین جهت (۳β) تقسیم‎بندی شد. تجزیه و تحلیل مولفه های تنوع گونه ای نشان داد که مولفه تنوع  ۳β با ۳۶/۷۲ درصد و ۱β با ۱۹/۸ درصد به ترتیب دارای بیشترین و کمترین سهم را از تنوع کل به خود اختصاص دادند. به علاوه ۳β بیشتر از میزان مورد انتظار و تنوع آلفا (۱α) کمتر از میزان مورد انتظار آن بود که نشان دهنده پراکنش غیر تصادفی گونه‎های گیاهی است. در دو جهت شرقی و جنوبی کمترین میزان درصد مشاهده ای و مورد انتظار در سطح آلفا دیده شد و از طرفی در هر دو جهت کمترین مقدار اعداد مشاهده ای در سطح آلفا ثبت گردید که مقدار آن در جهت جنوبی برابر ۹۵/۵ درصد و برای جهت شرقی ۷۳/۵ درصد بود. به طور کلی نتایج نشان داد که مولفه های بتا درصد بیشتری نسبت به مولفه آلفا داشتند و از میزان موردانتظار آنها بیشتر بود. از طرفی مولفه ی آلفا در دو جهت شرقی و جنوبی از میزان موردانتظار آن کمتر دیده شد. نتایج نشان داد که بیشترین تنوع شانون در طبقات ارتفاعی ۱۶۰۰-۱۲۰۰ متر و غنای گونه ای در طبقات ۲۰۵۰-۱۶۰۰ متر بود که به‎ترتیب مقدار ۷۲/۱ و ۲۲ را به خود اختصاص دادند. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش پیشنهاد می‎گردد جهت حفاظت و افزایش تنوع، مقیاس منطقه ای (کل منطقه مورد مطالعه) بایستی مد نظر قرار گیرد که، حفاظت موثری از تنوع کل (γ) به عمل خواهد آمد.

کلیدواژه ها:

تنوع گیاهی ، گرادیان ارتفاع ، جهت دامنه ، تنوع شانون ، غنای گونه ای