بررسی رابطه بین تنوع گونه ای و عوامل محیطی در مراتع سرچاه عماری بیرجند

در این تحقیق رابطه بین تنوع گونه­ای و عوامل محیطی موثر بر آن در مراتع سرچاه­عماری بیرجند بررسی شد. بدین منظور، پس از تیپ­بندی پوشش گیاهی به روش فیزیونومی نمونه­برداری از پوشش گیاهی و عوامل محیطی در منطقه معرف هر تیپ گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک انجام گردید. اندازه پلات­های نمونه­برداری به روش سطح حداقل و تعداد پلات به روش آماری تعیین شد. سپس در منطقه معرف هر تیپ گیاهی ۳ ترانسکت ۳۰۰ متری مستقر و در طول هر ترانسکت ۱۵ پلات به فواصل ۲۰ متر قرار داده شد. نمونه­برداری از پوشش گیاهی در کلیه پلات­ها و نمونه­برداری از خاک در پلات ابتدا و انتهایی هر ترانسکت و از دو عمق ۳۰-۰ و ۸۰-۳۰ سانتی­متر انجام شد. در هر پلات فهرست گیاهان موجود و درصد تاج­پوشش ثبت شد. از خصوصیات خاک درصد ­سنگریزه، رس، سیلت، شن، رطوبت­اشباع، اسیدیته، آهک، ماده­آلی، گچ، هدایت­­الکتریکی و املاح محلول (سدیم، پتاسیم، کلر و منیزیم) و همچنین از خصوصیات توپوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا) اندازه­گیری شد. تنوع گونه­ای با شمارش کل گونه­ها در هرتیپ به­عنوان غنای گونه­ای و شاخصهای سیمپسون و شانون-وینر به­عنوان شاخصهای ناهمگنی گونه­ای و همچنین شاخصهای سیمپسون، کامارگو و اسمیت- ویلسون به­عنوان شاخصهای همگنی گونه­ای محاسبه گردید. برای تعیین مهمترین عوامل تاثیر­گذار بر تغییرات تنوع گونه­ای از تجزیه به مولفه­های اصلی استفاده شد. البته نتایج نشان داد که هدایت­الکتریکی، مقدار گچ، ماده آلی، شیب و درصد شن بیشترین تاثیر را بر تنوع گونه­ای منطقه مورد مطالعه دارد.

کلیدواژه ها:

تنوع گونه ای ، عوامل محیطی ، تجزیه به مولفه های اصلی ، مراتع سرچاه عماری ، بیرجند