کاربرد درجه روز رشد(GDD) در تعیین مراحل فنولوژی چهارگونه از گندمیان در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد

فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides, Elymus transhyrcanus, Elytrigia libanotica,وStipa capillata   در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در ۷۰ کیلومتری شرق تهران به مدت پنج­سال از سال ۸۲ تا ۸۶ مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد ۲۰ پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر ۱۵ روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، شیری شدن و بلوغ بذر و رشد مجدد پائیزه یادداشت برداری انجام گرفت. داده های مربوط به فنولوژی در پنج سال جمع­آوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیده های مهم فنولوژی جهت استفاده در مدیریت چرای دام و مدیریت مزرعه براساس تاریخ وقوع مراحل فنولوژی و مجموع درجه حرارت روزهای رشد می باشد. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع درجه حرارت می باشد. به طوری که کلیه گونه های مورد مطالعه در سالهای خنک دارای دوره فنولوژی طولانی تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه ها در سالهای مختلف تقریبا" یکسان محاسبه شده و دارای اندکی تفاوت هستند. مثلا" گونه Elytrigia libanotica در سالهای ۸۲، ۸۳، ۸۴، ۸۵ و ۸۶ به ترتیب برابر ۳/۸۳۳، ۸/۸۳۰، ۰/۸۳۴، ۰/۸۳۲ و ۳/۸۴۶ درجه روز رشد (GDD) برای مرحله رشد علفی و ۱/۱۳۴۲، ۸/۱۳۴۲، ۰/۱۳۵۵، ۸/۱۳۴۴ و ۳/۱۳۴۶ درجه روز رشد (GDD) برای مرحله گلدهی، نیاز داشت. به عبارت دیگر، گیاه فوق مجموع درجه روزهای رشد فوق را نیاز دارد تا بتواند وارد مرحله شیری­شدن بذر شود. شروع رویش با توجه به نوع گونه و شرایط جوی در سالهای مختلف بررسی متفاوت بوده و معمولا" از نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین متغیر بود. رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پائیز در ترسالی، گونه ها رشد مجدد پائیزه داشتند.

کلیدواژه ها:

فنولوژی ، حرارت تجمعی ، رشد رویشی ، گلدهی ، بلوغ بذر ، ایستگاه همند